Η εκδήλωση μνήμης της ΔΕΗ για τη Μάχη της Ηλεκτρικής

Την Τετάρτη 11 Οκτωβρίου στις 19:00 πραγματοποιήθηκε ειδική εκδήλωση μνήμης με υψηλού επιπέδου και ανάλογου συμβολισμού καλλιτεχνικό περιεχόμενο για τη Μάχη της Ηλεκτρικής (13 Οκτωβρίου 1944) στον Ατμοηλεκτρικό Σταθμό Αγίου Γεωργίου στο Κερατσίνι. Η εκδήλωση και η ιστορική έκθεση, τα εγκαίνια της οποίας τέλεσε η Α.Ε. ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Κύριος Προκόπιος Παυλόπουλος, έχουν τεθεί υπό την Αιγίδα της Προεδρίας της Δημοκρατίας. 

Την εκδήλωση την οποία παρακολούθησε από κοντά στον ΑΗΣ Αγίου Γεωργίου στο Κερατσίνι πλήθος κόσμου, χαιρέτησαν εκτός του Προέδρου της Δημοκρατίας και του
Πρωθυπουργού Α. Τσίπρα (με επιστολή), ο Πρόεδρος της ΔΕΗ Μ. Παναγιωτάκης, ο Υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος Γ. Σταθάκης, ο Μ. Θεοδωράκης με επιστολή του, αλλά και ο Μανώλης Γλέζος, ενώ την τίμησαν με τη παρουσία τους ανάμεσα σε άλλους εκπρόσωποι από τη Βουλή, την κυβέρνηση, τον ΣΥΡΙΖΑ, τη ΝΔ, ο γ.γ της Κ.Ε του ΚΚΕ Δ. Κουτσούμπας, φορείς της Εκκλησίας, των σωμάτων ασφαλείας αλλά και της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. 

Ο Πρωθυπουργός κ. Α. Τσίπρας ανέφερε μεταξύ άλλων στην επιστολή του : «Δεν ξεχνάμε, σημαίνει όχι μόνο ότι υποκλινόμαστε με σεβασμό μπροστά στο παρελθόν, και σε κείνους που έμειναν όρθιοι, κρατώντας όρθια την Ηλεκτρική και την Ελλάδα. Αλλά κι ότι πρέπει να κάνουμε ότι περνάει από το χέρι μας, στις σημερινές συνθήκες, για να μην πάει τίποτε χαμένο, από τις ζωές που χάθηκαν στον τίμιο αγώνα της ελευθερίας.»

Ο Μ. Θεοδωράκης στη δικιά του επιστολή επίσης ανέφερε μεταξύ άλλων πως: «Μακάρι το παράδειγμα το δικό σας που ανασύρατε από τα σκοτάδια της λήθης την ηρωική σελίδα της μάχης της Ηλεκτρικής, μια γενναία πράξη που μας γεμίζει φως, μακάρι λέω, να δώσει το έναυσμα να ξεκινήσει η προσπάθεια για την αναβίωση της ιστορικής μνήμης. Εκφράζοντας τις ευχαριστίες, την συγκίνηση και τα συγχαρητήριά μου, θα πω μόνο ότι πράξεις σαν τη δική σας είναι η μόνη εγγύηση ότι αυτός ο μαρτυρικός λαός θα μπορέσει αύριο να σταθεί στα πόδια του ελεύθερος, δυνατός και ανεξάρτητος.»

Η Μάχη της Ηλεκτρικής αποτέλεσε μία από τις κορυφαίες πράξεις αντίστασης για την υπεράσπιση βασικών υποδομών της χώρας, εξασφαλίζοντας την ηλεκτροδότηση του πολεοδομικού συγκροτήματος της πρωτεύουσας, τη λειτουργία της βιομηχανίας και του Ηλεκτρικού Σιδηροδρόμου. Μαχητές του ΕΛΑΣ και εργαζόμενοι στο εργοστάσιο του Αγίου Γεωργίου στο Κερατσίνι πολέμησαν με αυταπάρνηση τους κατακτητές αποτρέποντας την ανατίναξη του Κεντρικού Σταθμού. Στο πεδίο της μάχης έπεσαν 11 αγωνιστές. Τρεις ήταν εργαζόμενοι της Ηλεκτρικής Εταιρείας

Ως ένδειξη σεβασμού και τιμής στους πεσόντες υπερασπιστές της Ηλεκτρικής, με πρωτοβουλία και απόφαση της Διοίκησης της ΔΕΗ Α.Ε., η επέτειος της 13ης Οκτωβρίου καθιερώθηκε ως η επίσημη γιορτή της Επιχείρησης.

Όπως ανέφερε στην ομιλία του ο Πρόεδρος της ΔΕΗ «Η μνήμη της αυτοθυσίας τους στη Μάχη της Ηλεκτρικής καταδεικνύει το μεγαλείο και τις αστείρευτες δυνάμεις του λαού μας. Αποτελεί πηγή έμπνευσης και συνάμα οδηγό για τους αγώνες που καλούμαστε να δώσουμε σήμερα για την πατρίδα μας, ενωμένοι. Η Μάχη της Ηλεκτρικής συνιστά μια διαρκή, ασάλευτη υπόμνηση ότι πάντοτε η απάντηση ήταν και παραμένει στο «εμείς». Και με αυτήν την παρακαταθήκη οφείλουμε αποφασιστικά να πορευθούμε.»

Σε αυτό το πλαίσιο, η ΔΕΗ διοργανώνει την ιστορική έκθεση «Έτσι σώθηκε η Ηλεκτρική… Μια μάχη στην καρδιά της Απελευθέρωσης» στον Ατμοηλεκτρικό Σταθμό Αγίου Γεωργίου, που επιμελήθηκε το Ιστορικό Αρχείο ΔΕΗ. 

Παράλληλα, τα Ελληνικά Ταχυδρομεία, σε συνεργασία με τη ΔΕΗ, θα κυκλοφορήσουν αναμνηστική σειρά γραμματοσήμων αφιερωμένη στη Μάχη της Ηλεκτρικής.

Η έκθεση περιλαμβάνει πλούσιο, πρωτότυπο εικονογραφικό και αρχειακό υλικό. Πολλά δε τεκμήρια δημοσιεύονται για πρώτη φορά. Ειδικότερα, παρουσιάζονται δύο σημαντικά αρχεία άγνωστα στην έρευνα έως σήμερα: το Αρχείο του 6ου Συντάγματος ΕΛΑΣ Πειραιά (Γενικό Επιτελείο Στρατού/Διεύθυνση Ιστορίας Στρατού), το οποίο ανακαλύφθηκε και μελετήθηκε από την ιστορικό Βασιλική Λάζου, και το Αρχείο της Ηλεκτρικής Εταιρείας Αθηνών-Πειραιώς (ΗΕΑΠ), κυρίως η ενότητα της περιόδου της Κατοχής (Ιστορικό Αρχείο ΔΕΗ). 

Βασικός άξονας της αφήγησης είναι το ίδιο το εργοστάσιο του Αγίου Γεωργίου στο Κερατσίνι και οι εργαζόμενοί του: παρουσιάζεται η πρώτη περίοδος κατασκευής και λειτουργίας του Σταθμού στα χρόνια του Μεσοπολέμου και ακολουθεί η περίοδος της Κατοχής και της Απελευθέρωσης. Στη συνέχεια η έκθεση εστιάζει στο κεντρικό γεγονός της Μάχης της Ηλεκτρικής και, τέλος, ξεδιπλώνει τη μεταπολεμική ιστορία του εργοστασίου έως το 1960, οπότε περιήλθε στη Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού με την εξαγορά της ΗΕΑΠ.

Υπογραμμίζεται ότι η ΗΕΑΠ ανέθεσε στον γλύπτη Χρήστο Καπράλο (1909-1993) τη δημιουργία του Μνημείου Πεσόντων στη Μάχη της Ηλεκτρικής, το οποίο τοποθετήθηκε στον Σταθμό του Κερατσινίου το 1948. Σήμερα το Μνημείο, με εγχάρακτα τα ονόματα των 11 νεκρών μαχητών, βρίσκεται ακόμη εκεί, στον τόπο της Μάχης, μία συνεχής υπόμνηση για την ηρωική αντίσταση και την τελική νίκη των υπερασπιστών της Ηλεκτρικής, εκείνο το πρωινό της 13ης Οκτωβρίου 1944.

Η ΔΕΗ προχώρησε και στην έκδοση του καταλόγου της έκθεσης, την οποία προλογίζει ο Πρόεδρος και Διευθύνων Σύμβουλος ΔΕΗ Α.Ε. Εμμανουήλ Μ. Παναγιωτάκης. Ο κατάλογος, με κείμενα και επιμέλεια των ιστορικών Μαρίας Μαυροειδή και Γεωργίας Μ. Πανσεληνά, περιλαμβάνει την ιστορία του εργοστασίου του Αγίου Γεωργίου από τα χρόνια του Μεσοπολέμου έως και την Κατοχή. Καλύπτει με λεπτομέρεια το ιστορικό της Μάχης της Ηλεκτρικής, ενώ εστιάζει στους πρωταγωνιστές που υπερασπίστηκαν τον Κεντρικό Σταθμό. Τέλος, καταγράφει εν συντομία τη μεταπολεμική πορεία της ΗΕΑΠ έως ότου πέρασε στον έλεγχο της ΔΕΗ την 1η Δεκεμβρίου 1960. Η έκδοση πλαισιώνεται από τη συμβολή της ιστορικού Βασιλικής Λάζου για τις άγνωστες πτυχές του «πολέμου» για τη διάσωση των υποδομών, ενώ η Άρτεμις Ζερβού, επιμελήτρια στην Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου, τεκμηριώνει το Μνημείο Πεσόντων στη Μάχη της Ηλεκτρικής του γλύπτη Χρήστου Καπράλου, προσφέροντας νέα στοιχεία για τη δημιουργία του γλυπτού.