Θετικά κίνητρα και όχι «τιμωρητικές» ποινές προτείνει ο ΑΔΜΗΕ για την επιτάχυνση των ηλεκτρικών διασυνδέσεων

Θοδωρής Παναγούλης

Προτάσεις διαφορετικής φιλοσοφίας από εκείνες που προκρίνει η ΡΑΕ, για την επίτευξη όμως του ίδιου αποτελέσματος, δηλαδή για την επιτάχυνση των νέων διασυνδέσεων των νησιών, επεξεργάζεται ο Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ), λαμβάνοντας υπόψη ότι η μείωση των χρεώσεων ΥΚΩ στους λογαριασμούς ρεύματος όλων των νοικοκυριών αλλά και η αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα  αποτελούν βασικούς στόχους του εθνικού ενεργειακού σχεδιασμού.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με όσα δηλώνουν στο energypress στελέχη του Διαχειριστή, στο πλαίσιο της διαδικασίας διαβούλευσης με τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας, ο ΑΔΜΗΕ εξετάζει  προτάσεις για αλλαγές στο υφιστάμενο πλαίσιο για την επιτάχυνση των έργων, προς την κατεύθυνση της χορήγησης θετικών κινήτρων για την ολοκλήρωση των έργων νωρίτερα από τις προθεσμίες που προβλέπονται στα χρονοδιαγράμματα του εκάστοτε ισχύοντος Δεκαετούς Προγράμματος Ανάπτυξης.

Όπως αναφέρουν πηγές του ΑΔΜΗΕ, η προηγούμενη εμπειρία Διαχειριστών Συστήματος Μεταφοράς από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, δείχνει ότι η θέσπιση bonus αποτελεί επιτυχημένη πρακτική που μπορεί να επιφέρει καλύτερα αποτελέσματα σε σχέση με την εναλλακτική επιλογή των αντικινήτρων υπό τη μορφή θέσπισης αυστηρών ποινών σε περίπτωση μη τήρησης των προθεσμιών που απηχεί μια “τιμωρητική” λογική  που στέλνει αρνητικά μηνύματα στην εγχώρια και διεθνή επενδυτική κοινότητα.

Είναι δε απολύτως αντιπαραγωγικό να επισείεται η απειλή ρητρών, το ύψος των οποίων υπερβαίνει το ανώτερο ποσοστό που προβλέπεται από το νομικό πλαίσιο περί δημοσίων συμβάσεων.

Πολλώ δε μάλλον όταν το πρόσθετο κόστος δεν μπορεί –λόγω της νομοθεσίας- να μετακυλιστεί στους εργολάβους με τους οποίους συνεργάζεται ο Διαχειριστής για την υλοποίηση του έργου.

Πρόσθετα προβλήματα  –όσον αφορά την τήρηση των χρονοδιαγραμμάτων- ανακύπτουν από τις ασάφειες που εντοπίζονται στο ρυθμιστικό πλαίσιο για τον υπολογισμό των καθυστερήσεων που οφείλονται σε παράγοντες που δεν μπορεί να επηρεάσει ο ΑΔΜΗΕ και οι οποίες δεν πρέπει να προσμετρώνται στον χρόνο υλοποίησης του έργου.

Για τον λόγο αυτό, σύμφωνα με τον ΑΔΜΗΕ, είναι σκόπιμο οι προθεσμίες να “τρέχουν” από την αδειοδότηση του έργου, εφόσον το Δημόσιο δεν φέρει ευθύνη σε περίπτωση που καταγραφεί καθυστέρηση της αδειοδότησης.

Χρήσιμα διδάγματα για τη χρηματοδότηση των projects διασυνδέσεων του ΑΔΜΗΕ θα μπορούσαν να αντληθούν και από το επιτυχημένο μοντέλο των Συμπράξεων Δημοσίου -Ιδιωτικού Τομέα (ΣΔΙΤ) κατά το οποίο ο ιδιώτης εταίρος ανακτά τα κόστη κατά τη διάρκεια της κατασκευής και όχι στο τέλος. Δεν είναι τυχαίο ότι αυτός ο μηχανισμός χρηματοδότησης χρησιμοποιείται για την ανάπτυξη των Συστημάτων Μεταφοράς Ηλεκτρικού Ρεύματος σε προηγμένες χώρες όπως στη Γερμανία και στην Αυστραλία, όπου οι κεφαλαιουχικές δαπάνες που συνδέονται με τα νέα projectsαναγνωρίζονται και ενσωματώνονται στη Ρυθμιζόμενη Περιουσιακή Βάση κατά την πρόοδο των έργων.

 Με τον τρόπο αυτό όχι μόνο αμβλύνονται οι κίνδυνοι που μπορούν να προκληθούν από τη βεβιασμένη υλοποίηση των έργων (ώστε να έρθει πιο μπροστά ο χρόνος της ανάκτησης των δαπανών), αλλά και περιορίζονται οι χρηματοοικονομικές πιέσεις στον φορέα υλοποίησης των project.

Είναι επομένως ζωτικής σημασίας για τον ΑΔΜΗΕ αυτός ο χρηματοδοτικός μηχανισμός να εφαρμοστεί και στα νέα μεγάλα projects που είναι στρατηγικής σημασίας για το Εθνικό Σύστημα Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΕΣΜΗΕ), όπως η διασύνδεση Κρήτης - Αττικής.

Στην αντίθετη περίπτωση, υποστηρίζει ο ΑΔΜΗΕ, εάν δηλαδή οι διασυνδέσεις ενταχθούν στην κατηγορία έργων που πρώτα υλοποιούνται και μετά αρχίζει να ανακτά τα κόστη ο επενδυτής, ελλοχεύει ο κίνδυνος, επειδή ο Διαχειριστής θα κληθεί να αναλάβει μεγαλύτερο χρηματοοικονομικό κόστος κατά την υλοποίηση της διασύνδεσης, αυτό να οδηγήσει τελικά σε μεγαλύτερη επιβάρυνση του καταναλωτή μέσω των τελών χρήσης, δηλαδή σε αντίθετα από τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.

Εξάλλου, τα τέλη χρήσης του Συστήματος Μεταφοράς είναι πάρα πολύ χαμηλότερα από τις ρυθμιζόμενες χρεώσεις για τις ΥΚΩ (που θα μειωθούν με την ολοκλήρωση των νέων διασυνδέσεων), αλλά και για το ΕΤΜΕΑΡ (που αφορά στην ανάπτυξη των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας). 

Συμπερασματικά, σύμφωνα με τη φιλοσοφία με την οποία προσεγγίζει το θέμα η διοίκηση του ΑΔΜΗΕ, τα μέσα που θα προκριθούν για την επιτάχυνση των στρατηγικής σημασίας διασυνδέσεων θα αποδειχθούν πολύ πιο αποτελεσματικά και ταυτόχρονα επωφελή για το κοινωνικό σύνολο εάν έχουν θετικό χαρακτήρα, ενισχύοντας τον φορέα υλοποίησης αντί να τον οδηγούν σε πιο συντηρητικούς σχεδιασμούς λόγω της ύπαρξης δυσανάλογων ποινών, τη στιγμή που όλα τα υπόλοιπα εμπλεκόμενα μέρη (δημόσιες υπηρεσίες, εργολάβοι) δεν αντιμετωπίζουν καμία ποινή για καθυστερήσεις ή -στην περίπτωση των εργολάβων- υπάρχει ανώτατο όριο ρήτρας σε σχέση με τον προϋπολογισμό του έργου