Κρίσιμες Ώρες για την Ελληνική Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας

 

του Κ.Ν. Σταμπολή

Ο Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, κ. Πάνος Σκουρλέτης, δεν χάνει ευκαιρία σχεδόν σε κάθε του δήλωση προς τα ΜΜΕ αν υπεραμύνεται της ανάγκης διατήρησης του δημόσιου χαρακτήρα της ΔΕΗ και της άμεσης παρεμβατικότητας του κράτους στην λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Για αυτό εξ’ άλλου και έχει αποκλείσει την ιδιωτικοποίηση του Ανεξάρτητου Διαχειριστή Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας (ΑΔΜΗΕ) παρά τα συμφωνηθέντα σε πολιτικό επίπεδο αλλά και τα όσα αναφέρονται στο Μνημόνιο της 13 Ιουλίου 2015. Και ναι μεν το Μνημόνιο προβλέπει για τον ΑΔΜΗΕ ιδιωτικοποίηση ή «ισοδύναμο» σχήμα, όμως σαφώς και δεν

υπονοεί το «ισοδύναμο» να έχει 100% κρατικό μανδύα όπως επιδιώκει η κυβέρνηση Τσίπρα.

Σύμφωνα με τελευταίες δηλώσεις του Π. Σκουρλέτη ( Real News, 28/9) «Για τον Διαχειριστή των δικτύων υψηλής τάσης, ο ΑΔΜΗΕ, υπήρχε το αίτημα από τους δανειστές να ιδιωτικοποιηθεί. Η βάση αυτού του αιτήματος ήταν να μην είναι μια θυγατρική της ΔΕΗ, όπως είναι τωρά ο ΑΔΜΗΕ, για να χειρίζεται τα δημόσια δίκτυα, αλλά να είναι ένας ιδιωτικός φορέας, ο οποίος να είναι πιο αντικειμενικός απέναντι στη δημόσια ΔΕΗ και τους ιδιώτες παραγωγούς ενέργειας. Η δικιά μας αντιπρόταση είναι ναι, βεβαίως να φτιαχτεί μια ξεχωριστή από τη ΔΕΗ εταιρεία δημόσιας τάσης, αλλά να είναι δημόσια. Να μην πάρουμε από τη ΔΕΗ τα πάγια, δηλαδή όλα αυτά τα δίκτυα που κόστισαν στον ελληνικό λαό δισεκατομμύρια που έχουν φτιαχτείς τις τελευταίες δεκαετίες».

Το θέμα της ιδιωτικοποίησης του ΑΔΜΗΕ απασχολεί πλέον έντονα τόσο την κυβέρνηση όσο και τους δανειστές αφού βάσει των Μνημονιακών υποχρεώσεων, άμεσα συνδεδεμένες με την αξιολόγηση του προγράμματος και την καταβολή της επόμενης δόσης των €3.0 δισεκατομμυρίων, θα πρέπει το αργότερο μέχρι τα μέσα Οκτωβρίου να έχει δρομολογηθεί η λύση που τελικά θα επιλεχθεί. Βάσει πληροφοριών του energia. gr οι δανειστές φαίνεται ότι δεν προκρίνουν την προτεινόμενη από την κυβέρνηση λύση, δηλ. τη διακράτηση της κυριότητας των παγίων του ΑΔΜΗΕ από το Δημόσιο και τη μεταφορά, συντήρησης και λειτουργίας του δικτύου σε άλλη εταιρεία με βασικό μέτοχο το Δημόσιο, όπως έχουμε αναφερθεί με λεπτομέρειες στο ρεπορτάζ της μας 22/9 στο energia. gr (http://www.energia.gr/article.asp?art_id=97949).

Σύμφωνα με το σχέδιο που κατέθεσε η ελληνική πλευρά στο «κουαρτέτο» ως εναλλακτικό ισοδύναμο μέτρο στην ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ προβλέπεται ισχυροποίηση του Λειτουργού Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας, του ΛΑΓΗΕ, με την ενσωμάτωση ορισμένων βασικών λειτουργιών του ΑΔΜΗΕ στο ΛΑΓΗΕ όπως η καθημερινή κατανομή φορτίων μέσω απόκτησης του Κέντρου Κατανομής Φορτίου στον Άγιο Στέφανο Αττικής, που ανήκει σήμερα στον ΑΔΜΗΕ. Σύμφωνα με το επιτελικό σχέδιο που έχει ήδη ετοιμασθεί ο νέος ΛΑΓΗΕ θα μετονομαστεί σε «Ανεξάρτητος Διαχειριστής Συστήματος Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας» και θα έχει αρχικά την σημερινή ιδιοκτησιακή δομή η οποία είναι 100% κρατική, αλλά με διατήρηση της δυνατότητας να μεταφέρει έως και 49% του μετοχικού κεφαλαίου στον ιδιωτικό τομέα. Επιπλέον, ο νέος σχεδιασμός προβλέπει δυναμική μετεξέλιξη του νέου Διαχειριστή και εταιρεία (θυγατρική) με δραστηριότητα στις συναλλαγές ηλεκτρικής ενέργειας στα Βαλκάνια. Τα δε έσοδα για τη λειτουργία και την ανάπτυξη του Νέου Διαχειριστή Συστήματος, προβλέπεται ότι θα προέλθουν από τα αντίστοιχα τέλη που επιβάλλονται σε όλους τους συμμετέχοντες στην αγορά (παραγωγοί, έμποροι, και προμηθευτές).

Οι ενστάσεις των δανειστών στην Ελληνική πρόταση είναι ουσιαστικές και μπορούν να συνοψιστούν ως εξής:

(α) Η δημιουργία μίας ακόμη υπερενισχυμένης κρατικής εταιρείας, όπως θα είναι ο νέος ΛΑΓΗΕ, αντίκειται πλήρως στη φιλοσοφία του Μνημονίου περί μετάβασης από το βαθύ κρατισμό που χαρακτηρίζει την δομή των αγορών στην Ελλάδα σήμερα σε καθεστώς ελεύθερης οικονομίας, αλλά και στην ίδια την λειτουργία της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας η οποία χαρακτηρίζεται από ανταγωνιστικές διαδικασίες.

(β) Ως ισοδύναμο στην μη ιδιωτικοποίηση του ΑΔΜΗΕ εκλαμβάνονται άλλου είδους μέτρα, όπως λ.χ. η πώληση μέσω διάθεσης στο Χρηματιστήριο ή σε στρατηγικό επενδυτή του 17% των μετοχών της ΔΕΗ που έχει στην κυριότητα του το ΤΑΙΠΕΔ η εισαγωγή του ίδιου του ΑΔΜΗΕ στο Χρηματιστήριο. Και στις δύο περιπτώσεις επιτυγχάνεται ο ίδιος σκοπός. Δηλαδή η αποδυνάμωση του κρατικού εναγκαλισμού και η λειτουργία της εταιρείας βάσει ιδιωτικο-οικονομικών κριτηρίων, που είναι το ζητούμενο. Σε κανένα άλλο κράτος της ΕΕ, παρατηρούν εκπρόσωποι των δανειστών, δεν υφίσταται ένα τέτοιο μπάσταρδο μοντέλο σαν αυτό που προτείνει η Ελληνική πλευρά. Δηλαδή συνδυασμός Market Operator με Transmission Operator( TSO) σε έναν ενιαίο φορέα.

(γ) Δεν νοείται σε αυτό το αρχικό στάδιο εφαρμογής του Μνημονίου υπαναχώρηση των δανειστών από την επίτευξη μετάβασης του ΑΔΜΗΕ σε ιδιωτικό καθεστώς, ακόμα και σε ένα σχήμα με μειοψηφική συμμετοχή του δημοσίου, μέσω ΔΕΗ. Καθότι οιαδήποτε υποχώρηση τώρα θα εκληφθεί ως αδυναμία από την Ελληνική πλευρά, η οποία, παρατηρούν εκπρόσωποι των δανειστών, στην πράξη δεν επιθυμεί να δει ουδεμία ιδιωτικοποίηση να πραγματοποιείται.

Λαμβάνοντας υπ’ όψη τις ανωτέρω θέσεις των δανειστών όπως τείνουν να διαμορφωθούν μέχρις στιγμής, είναι φανερό ότι ευρισκόμεθα εν όψει μιας σκληρής αναμέτρησης τόσο σε τεχνοκρατικό αλλά κυρίως σε πολιτικό επίπεδο. Σύμφωνα με την πληροφόρηση του energia. gr οι δανειστές προτιμούν να δώσουν τη μάχη τώρα όσο σκληρή και εάν αποδειχθεί τελικά με κίνδυνο ακόμα και τον χρονικό εκτροχιασμό του προγράμματος με ότι αρνητικές συνέπειες μπορεί αυτό να έχει για την εκταμίευση της επόμενης δόσης και την επιτυχία του όλου προγράμματος. Όπως είχαμε σημειώσει παλαιότερα μέσω της στήλης η εφαρμογή του Μνημονίου (αναφερόμαστε τότε στο Μνημόνιο ΙΙ) περνά μέσα από την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, την κεφαλαιώδη σημασία της οποίας – για την ΕΕ- επέλεξε να αγνοήσει η κυβέρνηση Σαμαρά. Μένει να αποδειχθεί εάν και η κυβέρνηση Τσίπρα θα επιδείξει την ίδια άγνοια ή αδιαφορία. Δεν θα ήτο υπερβολή να παρατηρήσουμε ότι η συμμόρφωση ή μη της κυβέρνησης με τα προβλεπόμενα από την ΕΕ για την λειτουργία της αγοράς ενέργειας, ως μέρος της ενιαίας αγοράς, θα καθορίσει την πορεία της γενικότερα κατά τους επομένους μήνες.