Συμπληρώνονται φέτος 72 χρόνια από τη σκληρή και νικηφόρα μάχη
που έδωσαν στις 13 Οκτώβρη 1944 οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ ενάντια στους ναζί
που επιχειρούσαν, υποχωρώντας από την Αθήνα και τον Πειραιά, να
προκαλέσουν τεράστιες καταστροφές.
Βασικός στόχος των Γερμανών κατά την αποχώρησή
τους, ήταν η ανατίναξη
του εργοστασίου της «Ηλεκτρικής Εταιρείας Αθηνών Πειραιώς- ΠΑΟΥΕΡ» στο
Κερατσίνι, μια κρίσιμης υποδομής για τις ανάγκες του λαού του
λεκανοπεδίου, καθώς τροφοδοτούσε με ρεύμα την Αττική.
Η μάχη για την σωτηρία της Ηλεκτρικής ήταν η τελευταία μάχη του ΕΛΑΣ
ενάντια στους Γερμανούς στο λεκανοπέδιο. Η επέτειός της τιμάται κάθε
χρόνο από τότε, ενώ έχει ιδιαίτερη σημασία για τους εργαζόμενους στον
κλάδο της ενέργειας και ιδίως τη ΔΕΗ.
Η σημασία της μάχης της Ηλεκτρικής
Στις 13/10/1944, ο λαός της Αθήνας πανηγύριζε ακόμα για την
απελευθέρωση από τους Γερμανούς. Την ίδια ώρα, όμως, στην περιοχή του
Πειραιά συνεχίζονταν αποφασιστικής σημασίας μάχες.
Σε περίπτωση που καταστρεφόταν το εργοστάσιο της Ηλεκτρικής, που
εκείνη την περίοδο ήταν το μόνο που παρήγαγε ηλεκτρική ενέργεια, η Αθήνα
και ο Πειραιάς θα βυθίζονταν στο σκοτάδι για μεγάλο χρονικό διάστημα.
Τα εργοστάσια θα σταματούσαν τη λειτουργία τους, ενώ και το λιμάνι θα
υπολειτουργούσε. Αντίστοιχα, θα σταματούσαν και οι μεταφορές, καθώς δε
θα λειτουργούσαν ούτε ο Ηλεκτρικός Σιδηρόδρομος, ούτε και τα τραμ που
εκτελούσαν τη γραμμή Αθήνας - Πειραιά.
Τη μεγάλη σημασία της Ηλεκτρικής, όπως ήταν φυσικό, είχαν κατανοήσει
και οι ναζί, γι’ αυτό και κατά τη διάρκεια της κατοχής είχαν
εγκαταστήσει φρουρές στις εγκαταστάσεις, τις οποίες είχαν παγιδεύσει και
με εκρηκτικές ύλες, όπως είχαν κάνει και με άλλα κτήρια του Πειραιά που
είχαν ιδιαίτερη σημασία.
Τα καλώδια που συνέδεαν τα εκρηκτικά, ξεκινούσαν από ένα οχυρό των
κατακτητών στην οδό Οδυσσέως. Ειδικές δυνάμεις του ΕΛΑΣ κατάφεραν να
αποκόψουν τα καλώδια στην οδό 2ας Μεραρχίας και σε άλλα σημεία.
Το χρονικό της μάχης
Ξημερώνοντας 12/10/1944, οι δυνάμεις της αντίστασης είχαν πληροφορίες
ότι οι Γερμανοί αποχωρώντας είχαν την εντολή να καταστρέψουν όλες τις
βιομηχανικές μονάδες σε όλο το μήκος της βιομηχανικής ζώνης του Πειραιά,
καθώς και τις λιμενικές εγκαταστάσεις.
Ήδη από το πρωί όλη η περιοχή του Πειραιά συντάσσονταν από απανωτές
εκρήξεις σε κτήρια του Τελωνείου, του Λιμεναρχείου, των εγκαταστάσεων
του ΟΛΠ κ.ά., ενώ την ίδια ώρα μαίνονταν κατά τόπους οι μάχες των
δυνάμεων του ΕΛΑΣ με τους αποχωρούντες Γερμανούς.
Ο ΕΛΑΣ Πειραιά απαρτιζόταν από το 6ο Σύνταγμα που είχε τέσσερα
τάγματα: 1ο, 2ο, 3ο και 4ο. Καπετάνιος ήταν ο Νίκανδρος Κεπέσης και
στρατιωτικός διοικητής ο ταγματάρχης Σωτ. Κυβέλος.
Στην Ηλεκτρική, η γερμανική φρουρά του εργοστασίου, αποτελούμενη από
40 στρατιώτες, είχε απομονώσει τους περίπου 300 εργαζομένους της
προηγούμενης βάρδιας στους θαλάμους και είχε προετοιμάσει την ανατίναξη
του εργοστασίου με εκρηκτικά που είχαν από πριν τοποθετηθεί από τις
τουρμπίνες ηλεκτροπαραγωγής.
Οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ κάλεσαν τους Γερμανούς να απελευθερώσουν τους
αιχμαλώτους και εγγυήθηκαν την ασφαλή τους αποχώρηση, εφόσον δεν
ανατίναζαν τις εγκαταστάσεις.
Ενώ οι διαβουλεύσεις συνεχίζονταν, μια ομάδα 30 περίπου Γερμανών
ποδηλατιστών, που έρχονταν από το εργοστάσιο ΚΟΠΗ, το οποίο είχε μόλις
καταληφθεί από τον ΕΛΑΣ, κατευθύνθηκαν προς την Ηλεκτρική από την οδό
Αναπαύσεως, έχοντας ανοίξει πυρ.
Ο ΕΛΑΣ απάντησε στα πυρά και η συμπλοκή γενικεύτηκε, μέχρι την επικράτηση των ΕΛΑΣιτών.
Οι Γερμανοί τότε αναγκάστηκαν να αποδεχθούν τους όρους του ΕΛΑΣ και
να ελευθερώσουν τους αιχμάλωτους εργαζόμενους, προκειμένου να
αποχωρήσουν οι ίδιοι με ασφάλεια.
Ο κίνδυνος επιστροφής των Γερμανών, καθώς και η πιθανότητα ανατίναξης
του εργοστασίου, δεν είχε ακόμα εξαλειφθεί. Άλλωστε, οι δυνάμεις των
ναζί επιχειρούσαν ακόμα στην περιοχή του Περάματος.
Έτσι, οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ παρέμειναν σε επιφυλακή. Συγκεκριμένα, οι
δυνάμεις του πρώτου τάγματος του ΕΛΑΣ Πειραιά, το οποίο απαρτίζονταν από
τέσσερις λόχους και είχε αναλάβει την υπεράσπιση του εργοστασίου της
Ηλεκτρικής, έλαβαν θέσεις μάχης γύρω και μέσα στο εργοστάσιο.
Το ξημέρωμα της 13ης Οκτωβρίου, οι Γερμανοί ανατίναξαν τις εγκαταστάσεις της Shell στο Πέραμα.
Οι κάτοικοι της περιοχής αντέδρασαν άμεσα, στήνοντας πρόχειρα
οδοφράγματα, προκειμένου να την αποκλείσουν, ενώ το 2ο τάγμα του ΕΛΑΣ
της Κοκκινιάς τοποθετήθηκε στο νεκροταφείο, με σκοπό να εμποδίσει
πιθανές μετακινήσεις άλλων γερμανικών δυνάμεων.
Εν τω μεταξύ, οι γερμανικές δυνάμεις που ανατίναξαν τη Shell είχαν
ήδη αρχίσει να κατευθύνονται την Ηλεκτρική. Όπως ομολόγησε αργότερα ο
επικεφαλής τους, Χανς Λίντερμαν, ο οποίος συνελήφθη αιχμάλωτος, το
συγκεκριμένο απόσπασμα, που ανήκε στο ειδικό επί των ανατινάξεων τμήμα
του Μηχανικού των Es Es και αποτελούνταν από 56 στρατιώτες, βαριά
οπλισμένους με αυτόματα και τέσσερα μηχανοκίνητα πολυβόλα, είχε λάβει
τη διαταγή να καταστρέψει τα εργοστάσια του Αγίου Γεωργίου και του Νέου
Φαλήρου.
Περίπου στις 06:45, τη στιγμή που τα καμιόνια που τους μετέφεραν
πλησίασαν το εργοστασίου και οι στρατιώτες των ναζί κατέβηκαν κινούμενοι
προς την είσοδό του, οι δυνάμεις του ΕΛΑΣ τους υποδέχτηκαν με
καταιγισμό πυρών.
Η σκληρή μάχη που ακολούθησε είχε διάρκεια πάνω από τρεις ώρες.
Παρά την υπεροχή των Γερμανών σε αριθμό στρατιωτών και οπλισμό, ο
ΕΛΑΣ νίκησε και έσωσε το εργοστάσιο. όμως ο φόρος αίματος των αγωνιστών
ήταν βαρύς, καθώς 11 ΕΛΑΣίτες έχασαν τη ζωή τους.
Αξίζει να μνημονευτούν τα ονόματα των ηρωικών μαχητών του ΕΛΑΣ που
έπεσαν νεκροί στη μάχη της Ηλεκτρικής: Ν. Γεωργιάδης, Γ. Γκιόρδας, Ι.
Ηλιόπουλος, Δ. Καλαποθάκος, Δ. Κούνουπας, Π. Κοσμίδης, Δ. Μαργαρώνης, Π.
Μαυρομάτης, Γ. Μεγκίσογλου, Π. Συρίγος, Α. Ταροσιάδης.
Από του χρόνου, η 13η Οκτωβρίου αργία για τους εργαζόμενους της ΔΕΗ
Αξίζει να σημειωθεί ότι σε δήλωσή του, ο πρόεδρος και διευθύνων
σύμβουλος της ΔΕΗ, Μ. Παναγιωτάκης, αποτίοντας φόρο τιμής στους ήρωες
της μάχης, ανακοίνωσε ότι από το 2017 η 13η Οκτωβρίου ορίζεται ως
επίσημη αργία του προσωπικού της ΔΕΗ, και θα προβάλλεται με όλες τις
ανάλογες εκδηλώσεις.
Αναλυτικά η δήλωση του κ. Παναγιωτάκη έχει ως εξής:
«Τιμούμε και πάλι τη μεγάλη ιστορική επέτειο, τη Μάχη της Ηλεκτρικής.
Πριν από 72 χρόνια, στις 13 Οκτωβρίου 1944 οι τότε συνάδελφοι μας στην
Ηλεκτρική, μαζί με το 6ο Σύνταγμα του ΕΛΑΣ, πολέμησαν εναντίον των
Γερμανών κατακτητών και έσωσαν το εργοστάσιο παραγωγής ηλεκτρισμού του
Αγίου Γεωργίου στο Κερατσίνι από την ανατίναξη.
Οι εργαζόμενοι στην Ηλεκτρική αγωνίστηκαν ηρωικά με κοινωνική ευθύνη
και πατριωτισμό για να διασφαλίσουν το στρατηγικό αγαθό της ηλεκτρικής
ενέργειας στην απελευθερωμένη Αθήνα.
Αποτίουμε με ευλάβεια φόρο τιμής στους ήρωες που θυσιάστηκαν, αλλά
και γενικότερα σ’ όλους τους εργαζόμενους που πήραν μέρος σ’ αυτή τη
μάχη.
Η μεγάλη αυτή επέτειος, κορυφαία αντιστασιακή πράξη σε όλη την
Ευρώπη, ορόσημο στην ιστορία του ηλεκτρισμού στη χώρα μας, καταδεικνύει
το μεγαλείο και τις αστείρευτες δυνάμεις του δημοκρατικού λαού μας, και
αποτελεί πηγή έμπνευσης και φωτεινό παράδειγμα για τους σύγχρονούς, και
ειδικότερα όλους εμάς που εργαζόμαστε στον όμιλο ΔΕΗ.
Ας έχουμε στο νου μας ότι το ξεπέρασμα της κρίσης, η ευημερία και η
κοινωνική προστασία του λαού μας και η ανάπτυξη της χώρας δεν μπορεί
παρά να έχει ως βασικό πυλώνα μία ισχυρή και αποδοτική ΔΕΗ για την
επίτευξη των στόχων της οποίας ενωμένοι όλοι οι εργαζόμενοι και τα
στελέχη της οφείλουμε να δίνουμε αποφασιστικά καθημερινές μάχες.
Από την επόμενη χρονιά ανακαθορίζεται το καθεστώς των αργιών και η
13η Οκτωβρίου καθιερώνεται ως επίσημη αργία του προσωπικού της ΔΕΗ, και
θα προβάλλεται με όλες τις ανάλογες εκδηλώσεις».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου