Τα υπερκέρδη των παραγωγών για το επόμενο δωδεκάμηνο θα υπερβούν τα 6,66 δισ. (σε αυτά περιλαμβάνονται και τα υπερέσοδα του ΔΑΠΕΕΠ), εκτιμά ο πρώην πρόεδρος και διευθύνων της ΔΕΗ.
Στην εκτίμηση ότι με τα μέτρα της κυβέρνησης για την ενέργεια «καταργείται η ρήτρα, αλλά διατηρείται η αναπροσαρμογή» προβαίνει με μια ιδιαίτερα ενδιαφέρουσα συνέντευξή του στο iEnergeia.gr o Μανώλης Παναγιωτάκης, πρώην πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος
της ΔΕΗ.Μεταξύ άλλων ο Μανώλης Παναγιωτάκης:
-Εκτιμά ότι τα επιπλέον κέρδη (υπερκέρδη) των παραγωγών θα υπερβούν το επόμενο δωδεκάμηνο τα 6,66 δισεκατομμύρια ευρώ (σε αυτά περιλαμβάνονται και τα υπερέσοδα του ΔΑΠΕΕΠ)! Τα δε υπερκέρδη έως τώρα ήταν πάνω από 1,5 δισ., ενώ σε αυτά πρέπει να προστεθούν και τα κέρδη του διμήνου Ιουλίου-Αυγούστου 2021.
-Επισημαίνει ότι το σύστημα παραγωγής ενέργειας , ανάλογα και με τις καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν τον προσεχή χειμώνα, θα φτάσει τα όριά του και εάν θα τα υπερβεί ή όχι δεν μπορεί να προβλεφθεί με ασφάλεια.
-Διαμηνύει πως μια σοβαρή και ουσιαστική πολιτική για τη μείωση της ακρίβειας της ηλκτρικής ενέργειας, είναι η όσο το δυνατόν μεγαλύτερη συγκράτηση της χονδρικής τιμής. Αυτό, υπογραμμίζει, μπορεί να γίνει με επιβολή πλαφόν στα κέρδη των παραγωγών και, πρόσθετα, με μείωση του κόστους της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας.
-Τονίζει πως το «Δ» στη ΔΕΗ πρέπει να επανέλθει άμεσα, αρκεί να προϋποθέτει κατά κύριο λόγο άσκηση πολιτικών υπέρ του δημοσίου συμφέροντος και όχι άλλων σκοπιμοτήτων. Παράλληλα, υπογραμμίζει πως η επαναφορά του «Δ» δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να σημάνει εγκατάλειψη του «Ε».
Η πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξη του Μανώλη Παναγιωτάκη στο iEnergeia.gr έχει ως εξής:
Καταργείται τελικά η ρήτρα αναπροσαρμογής κ. Πρόεδρε; Τι πραγματικά συμβαίνει;
Καταργείται η ρήτρα αλλά διατηρείται η αναπροσαρμογή! Αλλάζει ο τύπος αλλά παραμένει η ουσία. Οι καταναλωτές θα πληρώνουν τα ίδια ποσά καθώς οι πάροχοι προμηθευτές) θα πωλούν την ηλεκτρική ενέργεια σε τιμή που θα καλύπτει προφανώς τη χονδρική τιμή και τα λειτουργικά τους έξοδα συν κάποιο κέρδος.
Εκείνο που αλλάζει είναι ο τρόπος που θα αποτυπώνεται η αύξηση της χονδρικής τιμής στους λογαριασμούς. Στη θέση των δύο κονδυλίων που υπάρχουν σήμερα, ήτοι α) σταθερή τιμή της kwh επί το πλήθος των kwh και β) ρήτρα αναπροσαρμογής θα υπάρχει ένα κονδύλι: μεταβαλλόμενη τιμή kwh επί το πλήθος των kwh. Το αποτέλεσμα θα είναι προφανώς το ίδιο καθώς η μεταβαλλόμενη τιμή θα διαμορφώνεται έτσι ώστε να καλύπτονται τα ανωτέρω κόστη των προμηθευτών συν το κέρδος.
Η μόνη υποχρέωση των παρόχων είναι να ανακοινώνουν εκ των προτέρων την εκάστοτε τιμή πώλησης. Υποτίθεται ότι έτσι οι καταναλωτές θα έχουν, θεωρητικά, τη δυνατότητα να επιλέγουν το φθηνότερο πάροχο. Με άλλα λόγια να αλλάζουν πάροχο κάθε μήνα, όπως επιλέγουν το φθηνότερο βενζινάδικο για το αυτοκίνητο τους πράγμα μη ρεαλιστικό με επιεική χαρακτηρισμό. Άλλο ηλεκτρική ενέργεια για το σπίτι η την επιχείρηση και άλλο βενζίνη στο ρεζερβουάρ. Και όλη αυτή η ταλαιπωρία προκειμένου να εξοικονομούν λίγα ευρώ, πράγμα αμφίβολο καθώς όλοι οι πάροχοι θα πωλούν στις ίδιες λίγο-πολύ τιμές αφού όλοι αγοράζουν με την ίδια χονδρική τιμή, όπως διαμορφώνεται στο χρηματιστήριο.
Η «κατάργηση» της ρήτρας αναπροσαρμογής δεν είναι παρά ένα μικροπολιτικού χαρακτήρα τέχνασμα. Αντί να ληφθούν ουσιαστικά μέτρα κατά της ακρίβειας της ηλεκτρικής ενέργειας επιχειρείται ο αποπροσανατολισμός των καταναλωτών, που βλέπουν με απόγνωση τους λογαριασμούς να έχουν εκτοξευθεί με τη ρήτρα, την οποία και εύλογα έχουν ενοχοποιήσει, αλλά δυστυχώς θα τους βλέπουν το ίδιο φουσκωμένους και χωρίς τη ρήτρα.
Μπορεί να υπάρξει πλαφόν στη χονδρική;
Από τα προηγούμενα είναι φανερό ότι μια σοβαρή και ουσιαστική πολιτική για τη μείωση της ακρίβειας της ηλεκτρικής ενέργειας, είναι η όσο το δυνατό μεγαλύτερη συγκράτηση της χονδρικής τιμής. Αυτό μπορεί να γίνει με επιβολή πλαφόν στα κέρδη των παραγωγών, και, πρόσθετα, με μείωση του κόστους της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας.
Οι παραγωγοί έχουν υπερκέρδη, καθώς ανεξάρτητα από το κόστος της ενέργειας που παράγουν και διαθέτουν, πληρώνονται μέσω του χρηματιστηρίου κάθε ώρα με την υψηλότερη τιμή( γνωστή ως οριακή τιμή) που πωλήθηκε μια άλλη ποσότητα ηλεκτρικής ενέργειας την ίδια ώρα. Έτσι π.χ. ένας Υδροηλεκτρικός Σταθμός, του οποίου το κόστος παραγωγής είναι σχεδόν μηδαμινό, πληρώνεται για την παραγωγή του με την οριακή τιμή της ώρας που παράγει και η οποία μπορεί να φθάσει και πάνω από τα 400 € ανά mwh.
Σύμφωνα με τα δημοσιευόμενα στοιχεία έχει παρατηρηθεί ότι από τότε που αυξήθηκαν οι τιμές του φυσικού αερίου (Ιούλιος 2021),η μέση χονδρική τιμή διαμορφώνεται χρηματιστηριακά σύμφωνα με τον ανωτέρω κανόνα, υψηλότερη από το κόστος παραγωγής κατά 50-60%. Άρα εάν τεθεί πλαφόν στο περιθώριο κέρδους των παραγωγών ώστε αυτό να μη ξεπερνά το 10%,θα υπάρξει μείωση της χονδρικής τιμής πλέον του 40%! Εάν μάλιστα υπάρξουν και ουσιαστικοί έλεγχοι ώστε να λαμβάνεται το πραγματικό κόστος ανά μονάδα παραγωγής και όχι το δηλούμενο όπως συμβαίνει σήμερα(πχ το κόστος των μονάδων φυσικού αερίου δηλώνεται με βάση τις διεθνείς τιμές στην Ολλανδία, ενώ οι παραγωγοί έχουν κατά κανόνα προμηθευτεί το αέριο με σημαντικά χαμηλότερες τιμές) θα προκύψει περαιτέρω μείωση της χονδρικής τουλάχιστον 10%
Σε ότι αφορά στο κόστος της παραγόμενης ηλεκτρικής ενέργειας σε μια συγκεκριμένη χρονική περίοδο, πχ μια εβδομάδα, το ύψος του εξαρτάται από το είδος των μονάδων παραγωγής που χρησιμοποιήθηκαν την περίοδο αυτή, Όσο πιο φθηνές μονάδες παρήγαγαν τόσο χαμηλότερο το κόστος. Οι πιο φθηνές μονάδες είναι οι Υδροηλεκτρικές. Ακολουθούν οι ΑΠΕ με μέσο κόστος της τάξης των 130 € ανά mwh,και οι υφιστάμενες λιγνιτικές με 135-140 € ανά mwh.Με τη λειτουργία επιτέλους της Πτολεμαΐδας 5 και τη λήψη συγκεκριμένων μέτρων μείωσης του κόστους από τη ΔΕΗ, το μέσο κόστος της λιγνιτικής παραγωγής μπορεί να μειωθεί κάτω και από τα 110€ανά mwh.Οι μονάδες του φυσικού αερίου έχουν κόστος πάνω από 230-250€ ανά mwh.
Τα ανωτέρω δεδομένα δείχνουν την κατεύθυνση που πρέπει να ακολουθήσουμε: Όσο το δυνατό μικρότερη παραγωγή και εξάρτηση από το φυσικό αέριο. Αυτό σημαίνει αντικατάσταση του από λιγνιτική παραγωγή, δηλαδή ριζική αλλαγή της πολιτικής της βίαιης απολιγνιτοποίησης που αποφάσισε και εξάγγειλε αιφνιδιαστικά, χωρίς καμία μελέτη η διάλογο ο πρωθυπουργός το Σεπτέμβρη του 2019, με βαρύτατο τίμημα για την οικονομία και την κοινωνία. Ειδικότερα στο πλαίσιο της διεθνούς ενεργειακής κρίσης η αξία των εγχώριων πόρων, για τη συγκράτηση του κόστους αλλά και για την ασφάλεια εφοδιασμού, είναι πολλαπλάσια.
Η Κυβέρνηση έχει ανακοινώσει ότι, σε συνεννόηση με την ΕΕ, θα τεθεί πλαφόν στις τιμές χονδρικής, περίπου όπως το περιγράψατε στην προηγούμενη ερώτηση. Που διαφωνείτε;
Μα δεν θα τεθεί πλαφόν στις τιμές της χονδρικής. Η ΕΕ απέρριψε τη σχετική πρόταση της κυβέρνησης που υποβλήθηκε τον Απρίλιο, με μεγάλη καθυστέρηση, ύστερα από 9 μήνες ακρίβειας. Αν ο Πρωθυπουργός είχε συντονιστεί με τους ομολόγους του της Ισπανίας και της Πορτογαλίας όταν αυτοί διεκδίκησαν και πέτυχαν αλλαγή στον τρόπο διαμόρφωσης της χονδρικής το αποτέλεσμα θα ήταν διαφορετικό, θετικό για τη χώρα μας.
Οι τιμές χονδρικής, με τις οποίες θα πληρώνονται οι παραγωγοί, θα εξακολουθήσουν να διαμορφώνονται χρηματιστηριακά όπως μέχρι σήμερα. Κατ’ επέκταση θα διαμορφώνονται από τους παρόχους και οι τιμές πώλησης στους καταναλωτές, οι οποίοι θα εξακολουθήσουν να πληρώνουν αυξημένους λογαριασμούς. Το καινούργιο είναι ότι για κάθε κατηγορία μονάδων παραγωγής (υδροηλεκτρικά, λιγνίτης κλπ.) θα καθοριστεί από το υπουργείο κάποια συγκεκριμένη τιμή και τα επιπλέον έσοδα(κέρδη) των παραγωγών που θα προκύπτουν από την πώληση με τη χονδρική τιμή θα φορολογούνται κατά 90%.Τα έσοδα από τη φορολόγηση αυτή θα διατίθενται για τις επιδοτήσεις.
Έτσι η ακρίβεια της ηλεκτρικής ενέργειας με όλες τις επιπτώσεις της στον τιμάριθμο και στα κόστη παραγωγής και διάθεσης των διαφόρων αγαθών θα παραμείνει αλώβητη, οι καταναλωτές θα επιδοτούν τους εαυτούς τους για να πληρώνουν τους αυξημένους λογαριασμούς, και η κυβέρνηση θα αξιοποιεί τις επιδοτήσεις προβάλλοντας το «φιλολαϊκό» της πρόσωπο!
Για το θέμα των υπερκερδών ποια είναι η άποψή σας;
Προ τριών εβδομάδων, ο Υπουργός κ. Σκρέκας κατά τη συζήτηση της φορολόγησης κατά 90% των κερδών των παραγωγών στην αρμόδια Επιτροπή της Βουλής, ανέφερε ότι από αυτήν αναμένονται το επόμενο 12μηνο έσοδα για το κράτος 6 δις. Δηλαδή τα επιπλέον κέρδη-υπερκέρδη- των παραγωγών θα υπερβούν τα 6,66δις! Μια αναγωγή στο 10άμηνο Σεπτεμβρίου2021-Ιουνίου 2022, οδηγεί με αρκετή ασφάλεια σε ένα μέγεθος της τάξης των 5-5,5 δις. Βεβαίως σε αυτά περιλαμβάνονται και τα υπερέσοδα του ΔΑΠΕΕΠ, που διαχειρίζεται τον Ειδικό Λογαριασμό των ΑΠΕ, ο οποίος επίσης αποζημιώνεται με τη χρηματιστηριακή χονδρική τιμή, αν και το μέσο κόστος των ΑΠΕ είναι χαμηλότερο των130 € ανά mwh.Στην ίδια Επιτροπή ο κ. Σκρέκας ανέφερε ότι τα υπερέσοδα του ΔΑΠΕΕΠ το ανωτέρω 10μηνο ήταν 3,5 δις.
Άρα τα υπερκέρδη των παραγωγών ήταν πάνω από 1,5 δις. Σε αυτά πρέπει να προστεθούν και τα κέρδη του 2μήνου Ιουλίου-Αυγούστου 2021, καθώς και τα κέρδη που προκύπτουν από τα αυξημένα σε σχέση με τα πραγματικά κόστη που λαμβάνονται υπόψη όπως αναφέρθηκε προηγουμένως.
Είναι γεγονός ότι τα υπερκέρδη από την παραγωγή δεν συνιστούν αυτούσια και κέρδη των επιχειρήσεων. Η ΔΕΗ έχει ορισμένα ειδικά τιμολόγια, σημαντικά χαμηλότερα από τη λιανική τιμή: Δημόσιο, αγρότες, κοινωνικό τιμολόγιο, μεγάλοι πελάτες Υψηλής Τάσης κλπ. Αυτά μειώνουν τα κέρδη της εταιρείας.
Ωστόσο η ουσία παραμένει. Αυτά τα υπερκέρδη των 5-5,5 δις επιβάρυναν τους καταναλωτές, και προκάλεσαν την ακρίβεια και την εκτίναξη του τιμαρίθμου, με ότι αυτό συνεπάγεται για την κοινωνία και την οικονομία. Συνέπειες που ούτε κατά διάνοια δεν αντιμετωπίζονται με τα επιδόματα.
Τελευταία βλέπουμε μια αντιπαράθεση Αρχών όπως η ΡΑΕ και η Επιτροπή Ανταγωνισμού με την κυβέρνηση. Γιατί συμβαίνει αυτό;
Πρόκειται για παράπλευρη συνέπεια της αποτυχημένης πολιτικής διαχείρισης του καίριου θέματος της ακρίβειας.
Κατ’ αρχάς πρέπει να επισημανθεί ότι κάθε άλλο παρά ικανοποιητική και αποτελεσματική είναι η λειτουργία των εν λόγω Αρχών, τόσο σε θέματα ελέγχου του κόστους παραγωγής, όσο και σε θέματα λειτουργίας της αγοράς, ανταγωνιστικών πρακτικών κλπ. Είναι γνωστή η κριτική που τους ασκείται, όχι άδικα. Ωστόσο ακόμη και αυτή η πλημμελής λειτουργία δεν είναι ανεκτή από ορισμένους κύκλους και την κυβέρνηση. Κατά τα φαινόμενα οι παρεμβάσεις έχουν υπερβεί πολλές κόκκινες γραμμές. Ας προστεθεί και το κλίμα της γενικότερης δυσφορίας λόγω της ακρίβειας και η μετάθεση των ευθυνών στην οποία επιδίδονται οι διάφοροι αρμόδιοι.
Θέμα επάρκειας μπορεί να αντιμετωπίσει η Ελλάδα το χειμώνα;
Σύμφωνα με όλα τα μέχρι σήμερα δεδομένα ο χειμώνας προμηνύεται πολύ δύσκολος τόσο από την άποψη των τιμών όσο και από την άποψη της ασφάλειας εφοδιασμού με ηλεκτρική ενέργεια. Το σύστημα παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, ανάλογα και με τις καιρικές συνθήκες που θα επικρατήσουν, θα φθάσει στα όρια του.
Αν θα τα υπερβεί η όχι δεν μπορεί να προβλεφθεί με ασφάλεια. Ένα σημαντικό πλεονέκτημα για τη χώρα μας είναι η δυνατότητα λιγνιτικής παραγωγής. Αισιόδοξο στοιχείο είναι η διαφαινόμενη επιτέλους μέχρι τέλος του χρόνου λειτουργία της Πτολεμαΐδας 5,της πιο σύγχρονης λιγνιτικής μονάδας σε ευρωπαϊκό επίπεδο, η οποία μπορεί από μόνη της να καλύψει το 7% της ετήσιας ζήτησης ηλεκτρικής ενέργειας . Είναι απόλυτα αναγκαίο η ΔΕΗ να προετοιμαστεί από τώρα και να έχει σε πλήρη διαθεσιμότητα όλες τις υφιστάμενες λιγνιτικές μονάδες και τα ορυχεία στη Δυτική Μακεδονία και στη Μεγαλόπολη. Και βέβαια να εκπονήσει ένα μακροπρόθεσμο σχέδιο λιγνιτικής παραγωγής ,εγκαταλείποντας τις σημερινές εμμονές και τις εμβαλωματικές ενέργειες, που αυξάνουν αντί να μειώνουν το κόστος και δεν συμβάλλουν ουσιαστικά στη συγκράτηση των τιμών και στην ασφάλεια εφοδιασμού, με όσο το δυνατό μείωση της εξάρτησης από το εισαγόμενο φυσικό αέριο και τις εισαγωγές ενέργειας. Ειδικά γι’ αυτό το τελευταίο δεν είμαι αισιόδοξος. Όπως δεν περιμένω ανάληψη ευθυνών από όλους εκείνους, ιδιαίτερα τους υπεύθυνους κυβερνητικούς και διοικητικούς παράγοντες, που αποφάσισαν και στήριξαν τη βίαιη απολιγνιτοποίηση, στην οποία μάλιστα δηλώνουν ότι εμμένουν.
Σε μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες βλέπουμε να εξετάζεται η κρατικοποίηση επιχειρήσεων ενέργειας . Με τη ΔΕΗ τι εκτιμάτε ότι πρέπει να γίνει; Μπορεί η πλειοψηφία της να επιστρέψει στο δημόσιο;
Πράγματι είναι εξαιρετικά χαρακτηριστικό το παράδειγμα της Γαλλίας, στην οποία η κυβέρνηση Μακρόν αποφάσισε την 100% κρατικοποίηση της EdF, από το 80% και πλέον που κατέχει σήμερα το Γαλλικό δημόσιο. Η ίδια η επικεφαλής της ΕΕ δήλωσε πρόσφατα ότι το υφιστάμενο μοντέλο της αγοράς της ηλεκτρικής ενέργειας έχει ξεπεραστεί. Είναι προφανές ότι η εξασθένηση της κρατικής παρέμβασης και η ασύδοτη λειτουργία της αγοράς έχουν οδηγήσει σε αδιέξοδα, σε καταστάσεις οριακές για τις κοινωνίες και της οικονομίες.
Αυτό συμβαίνει και σε άλλες περιοχές, όχι μόνο στην Ευρώπη. Τα φαινόμενα της Καλιφόρνιας παλιότερα ή του Τέξας πέρσι και της Αυστραλίας δεν έχουν αξιολογηθεί επαρκώς. Οι δογματικού χαρακτήρα εμμονές στην ασυδοσία των αγορών ήταν το κυρίαρχο στοιχείο μέχρι σήμερα. Σε χώρες μάλιστα όπως η δική μας στις οποίες η λειτουργία των θεσμών είναι πλημμελής, τα αρνητικά φαινόμενα και οι επιπτώσεις θα είναι ακόμη σοβαρότερα.
Έτσι η ουσιαστική παρέμβαση του κράτους είναι αδήριτη ανάγκη. Στην ηλεκτρική ενέργεια το σημαντικότερο εργαλείο στα χέρια του δημοσίου είναι η ΔΕΗ. Πρέπει το «Δ» να επανέλθει άμεσα. Αλλά να συνεννοηθούμε. Η ανάκτηση του 51% από το δημόσιο δεν είναι πανάκεια. Ουσιαστικό «Δ» προϋποθέτει κατά κύριο λόγο άσκηση πολιτικώνυπέρ του δημοσίου συμφέροντος και όχι εξυπηρέτησης άλλων σκοπιμοτήτων. Τα παραδείγματα είναι πάμπολλα. Υπενθυμίζω ότι με 51% του δημοσίου αυξήθηκαν τα τιμολόγια το Σεπτέμβρη του 2019 κατά 20%, και η ΔΕΗ πωλούσε το ρεύμα το 2020 σε τριπλάσια σχεδόν τιμή από τη χονδρική.
Βεβαίως επαναφορά του «Δ» δεν πρέπει να σημάνει σε καμία περίπτωση εγκατάλειψη του «Ε». Η ΔΕΗ για να επιτελέσει την αποστολή της πρέπει να λειτουργεί ως σύγχρονη, αποδοτική επιχείρηση. Άλλωστε η Γαλλική κρατική εταιρεία την οποία επικαλούμαστε ως παράδειγμα, λειτουργεί πλήρως με επιχειρηματικά κριτήρια και μεγαλουργεί σε όλο τον κόσμο.
Και ένα τελευταίο. Η μείωση του ποσοστού του Δημοσίου στο 34% του μετοχικού κεφαλαίου της ΔΕΗ δεν απαλλάσσει ούτε την κυβέρνηση αλλά ούτε και τη διοίκηση της από την ευθύνη άσκησης πολιτικής υπέρ του δημοσίου συμφέροντος. Είναι αποκλειστικά θέμα πολιτικής βούλησης η στρατηγική και οι πρακτικές που αφορούν στη ΔΕΗ. Το 34% δεν μπορεί να αποτελεί άλλοθι για εκτροπή της ΔΕΗ από το ρόλο της ως επιχείρησης κοινής ωφέλειας.
www.ienergeia.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου