Ανατροπή σκηνικού τον Μάρτιο με τους λιγνίτες ακριβότερους από το αέριο – Το τέλος του λιγνίτη ως «καύσιμου-ασπίδα» βλέπει η αγορά

Τα νέα δεδομένα αναφορικά με το κόστος των θερμοηλεκτρικών μονάδων, σε σχέση με ό,τι ίσχυσε από την έναρξη της κρίσης, πιστοποιούν οι υπολογισμοί της ΡΑΕ για τις μέγιστες αποζημίωσης των σταθμών όλων των τεχνολογιών τον Μάρτιο, στο πλαίσιο του προσωρινού Μηχανισμού Ανάκτησης των υπερεσόδων. Κι αυτό γιατί για πρώτη φορά από την έναρξη ισχύος του Μηχανισμού, το πλαφόν για τις λιγνιτικές μονάδες είναι μεγαλύτερο από το «ταβάνι»

αποζημίωσης των σταθμών αερίου συνδυασμένου κύκλου. 

Πιο συγκεκριμένα, η ρυθμιζόμενη τιμή για τις λιγνιτικές μονάδες προσδιορίστηκε από τη ΡΑΕ στα 222,27 ευρώ ανά Μεγαβατώρα για τον Μάρτιο, ενώ των σταθμών συνδυασμένου κύκλου στα 191,73 €/MWh. Όπως είναι φυσικό, τα νούμερα αυτά απηχούν τα λειτουργικά κόστη των δύο τεχνολογιών, καταδεικνύοντας ότι η ακριβότερη λιγνιτική μεγαβατώρα κινείται πλέον υψηλότερα από την παραγωγή της πιο κοστοβόρας μονάδας αερίου. 

Μάλιστα, στους υπολογισμούς της η ΡΑΕ έχει λάβει υπόψη της στα 10 ευρώ ανά Μεγαβατώρα το ειδικό τέλος για το αέριο που προορίζεται για ηλεκτροπαραγωγή – μία τιμή που επιβαρύνει κάθε μεγαβατώρα από τις μονάδες συνδυασμένου κύκλου με ένα «καπέλο» περίπου 25 ευρώ. Επομένως, αν είχε ψηφισθεί νωρίτερα η τροπολογία του ΥΠΕΝ που επανακαθορίζει το τέλος στο 5% του TTF, τότε η «ψαλίδα» θα ήταν ακόμη μεγαλύτερη. 

Σύγκλιση από τον προηγούμενο μήνα 

Όπως είναι φυσικό, η παραπάνω εικόνα βρίσκεται στο άλλο άκρο από τα κόστη που ίσχυαν έως και λίγους μήνες νωρίτερα. Είναι ενδεικτικό ότι μόλις τον Ιανουάριο, η ανώτερη αποζημίωση για την ηλεκτροπαραγωγή από λιγνίτη έχει προσδιοριστεί στα 216,27 €/MWh και στα 343,64 €/MWh από το αέριο. 

Ωστόσο, ήδη από τον επόμενο μήνα τα δύο πλαφόν είχαν συγκλίνει σημαντικά (205,61 €/MWh για τον λιγνίτη και 210,44 €/MWh για τα CCGT), πριν τον Μάρτιο η σύγκριση ανατραπεί υπέρ του αερίου. Σύμφωνα μάλιστα με στελέχη του κλάδου, στην πράξη ήδη από τα μέσα Φεβρουαρίου σχεδόν όλες οι λιγνιτικές μονάδες είχαν καταστεί φθηνότερες από στους σταθμούς αερίου, εξαιρώντας ίσως τους πιο «γερασμένους». 

Όπως είναι φυσικό, βασική αιτία για την αλλαγή είναι η αποκλιμάκωση των τιμών του αέριου. Ενδεικτικά, στους υπολογισμούς της ΡΑΕ για το πλαφόν του Ιανουαρίου, η μέση τιμή ήταν στα 122,16 €/MWh, ενώ για τον Μάρτιο στα 53,06 €/MWh. Στον αντίποδα, οι τιμές των δικαιωμάτων ρύπων συνέχισαν να αυξάνουν, αγγίζοντας τα 94,27 €/tn στον προσδιορισμό των πλαφόν Μαρτίου, από 89,92 €/tn τον Ιανουάριο. 

Ξανά οριακές οι λιγνιτικές μονάδες 

Όπως επισημαίνουν στελέχη του κλάδου, η επαναφορά των λιγνιτικών σταθμών στον ρόλο των οριακών μονάδων δεν θα έχει σημαντική επίδραση στα υπερέσοδα για το Ταμείο Ενεργειακής Μετάβασης. Κι αυτό γιατί έτσι κι αλλιώς οι εισροές προς το ΤΕΜ έχουν συρρικνωθεί αισθητά, με το μεγαλύτερο μάλιστα μερίδιό τους να προέρχεται από τις ΑΠΕ. 

Από την άλλη πλευρά, η αύξηση του λειτουργικού κόστους των λιγνιτικών μονάδων, έναντι των σταθμών αερίου, αναιρεί το όποιο οικονομικό νόημα είχε στο προηγούμενο χρονικό διάστημα η αξιοποίηση του λιγνίτη για τη συγκράτηση των χονδρεμπορικών τιμών. Μία τιμή δικαιωμάτων στα 95 €/tn σημαίνει πως μία μέση λιγνιτική μεγαβατώρα επιβαρύνεται μόνο για τους ρύπους της με 142 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Επομένως, με τα υφιστάμενα επίπεδα των τιμών αερίου, είναι προδιαγεγραμμένο πως θα είναι η ακριβότερη θερμοηλεκτρική παραγωγή στην εγχώρια αγορά. 

Σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, το πλέον πιθανό είναι πως πλέον κλείνει οριστικά η παρένθεση των εξωφρενικά υψηλών τιμών αερίου, στο πλαίσιο των οποίων έστω και θεωρητικά ο λιγνίτης μπορούσε να ανασχέσει ένα ποσοστό των ανατιμήσεων στη χονδρεμπορική αγορά. Ο πρώτος λόγος είναι πως οι τιμές των δικαιωμάτων ρύπων δεν αναμένεται να αποκλιμακωθούν τους επόμενους μήνες – με πιθανότερο μάλιστα ενδεχόμενο να ενισχυθούν έτι περαιτέρω. Αντίθετα, όσο το αέριο παραμένει κάτω από τα 70 €/MWh, τότε τα CCGT δεν πρόκειται να γίνουν ξανά οριακές μονάδες. 

Μοναδικός αστερίσκος στην παραπάνω «εξίσωση» αποτελεί το χρονικό διάστημα από τα μέσα της άνοιξης και μέχρι το τέλος του καλοκαιριού. Στο διάστημα αυτό όλοι αναλυτές, αλλά και φορείς όπως το γερμανικό υπουργείο Οικονομικών Υποθέσεων και Προστασίας του Κλίματος, εκτιμούν ότι οι τιμές του αερίου θα αυξηθούν, λόγω της ενίσχυσης της ζήτησης στη «Γηραιά Ευρώπη» για την πλήρωση των ευρωπαϊκών αποθηκών. Ωστόσο, οι εκτιμήσεις διαφοροποιούνται σχετικά με τα επίπεδα αύξησης. 

Προς μία «νέα κανονικότητα» 

Όπως επισημαίνουν πάντως τα στελέχη του εγχώριου κλάδου ηλεκτροπαραγωγής, θετική ανατροπή σε αυτές τις εκτιμήσεις αποτελεί το γεγονός ότι, λόγω των ευνοϊκών κλιματικών συνθηκών, οι αποθήκες άδειασαν σε μικρότερο από το προβλεπόμενο ποσοστό. Έτσι, το γεγονός ότι αυτή τη στιγμή τα ποσοστά πλήρωσης αγγίζουν το 58-59% θα αμβλύνει τις ανατιμήσεις πιέσεις, κρατώντας πιθανότατα και τότε το αέριο κάτω από τα 70 €/MWh. 

Σε κάθε περίπτωση, το διάστημα από το μέσα της άνοιξης μέχρι το τέλος του καλοκαιριού θα αποτελέσει σίγουρα παρένθεση. Ενδεικτικά, το γερμανικό υπουργείο προβλέπει πως από τον επόμενο Σεπτέμβριο θα υπάρξει μόνιμη αποκλιμάκωση των τιμών αερίου, κάτω από τα 50 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Επομένως, ακόμη σε αυτό το πλέον δυσοίωνο σενάριο, από το επόμενο φθινόπωρο θα επανέλθουμε τελεσίδικα σε κανονικότητα – με την ηλεκτροπαραγωγή από αέριο να είναι πλέον οριστικά φθηνότερη από τα στερεά ορυκτά καύσιμα. 

Οι εκτιμήσεις είναι πως από τον επόμενο Σεπτέμβριο και έως το 2026, οι τιμές του αερίου θα κινούνται μεταξύ 30-50 ευρώ ανά Μεγαβατώρα. Όπως επισημαίνουν οι άνθρωποι της αγοράς, θα πρόκειται για μία «νέα κανονικότητα», αφού ναι μεν οι χονδρεμπορικές τιμές θα είναι αποκλιμακωμένες συγκριτικά με την κρίση, χωρίς ωστόσο να «ξεφουσκώνουν» στα επίπεδα του 2019. Βασικός λόγος οι υψηλές τιμές των δικαιωμάτων ρύπων, οι οποίες θα συνεχίσουν να παραμένουν κίνητρο για όσο το δυνατόν μεγαλύτερη και πιο γρήγορη στροφή στις ΑΠΕ. 

Κώστας Δεληγιάννης

https://energypress.gr/