Το ιστορικό λάθος που έφερε σε αδιέξοδο τη ΔΕΗ

 

Οι ελληνικές κυβερνήσεις έπρεπε να έχουν ζητήσει εξαίρεση από την ευρωπαϊκή πολιτική της διάσπασης των ενεργειακών μονοπωλίων, υπογραμμίζει ο Ραφαήλ Μωυσής στο νέο βιβλίο του: «Θα γίνει της... Δεής».

Την Ευρωπαϊκή Ένωση ως ηθικό αυτουργό και τις ελληνικές κυβερνήσεις ως φυσικό αυτουργό κατονομάζει, με το θάρρος του

insider, ως τους ενόχους για την απαξίωση της ΔΕΗ και την κατρακύλα μιας εταιρίας – πρότυπο όταν ιδρύθηκε το 1950 - στο σημερινό προβληματικό και σχεδόν ακυβέρνητο καράβι, ο Ραφαήλ Μωυσής, στο βιβλίο του «Θα γίνει της Δεής» (ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΚΑΠΟΝ).

Την Ευρωπαϊκή Ένωση γιατί επέμεινε στην εφαρμογή ενός μοντέλου απελευθέρωσης της αγοράς ενέργειας που σχεδιάστηκε για μεγάλες χώρες της ΕΕ, όπως Γερμανία και Ισπανία, στην εντελώς ιδιαίτερη και πολύ πιο μικρή σε μέγεθος ελληνική αγορά. Τις εγχώριες κυβερνήσεις, όλες όσες κυβέρνησαν τη χώρα από το 1999 μέχρι σήμερα, που, είτε γιατί δεν κατάλαβαν είτε γιατί δεν ήθελαν, δεν πάλεψαν προκειμένου να πείσουν την γραφειοκρατία των Βρυξελλών ότι η ελληνική αγορά ενέργειας είναι πιο κοντά σε εκείνη της Κύπρου και της Μάλτας (οι οποίες εξαιρέθηκαν από την ενιαία ευρωπαϊκή πολιτική) παρά της Γερμανίας.

Ο Ραφαήλ Μωυσής με βαθιά γνώση της εγχώριας αγοράς ενέργειας, με θητείες μεταξύ άλλων στο Εθνικό Συμβούλιο Ενέργειας που  δημιούργησε ο Κωνσταντίνος Καραμανλής, διοικητής της ΔΕΗ, της ΔΕΠΑ και αργότερα πρόεδρος του Συμβουλίου Εθνικής Ενεργειακής Πολιτικής, διατυπώνει χωρίς «ίσως» ή «αλλά» την άποψή του, που αποτελεί την κύρια θέση του βιβλίου ότι «η ζημιά που υπέστη η ΔΕΗ από τον διαμελισμό της δεν είναι δυνατόν να υπερκεραστεί από οποιαδήποτε βελτίωση στην παραγωγικότητά της».

Το ένδοξο ξεκίνημα και η πορεία προς την παρακμή

Στο βιβλίο του, ο Ραφαήλ Μωυσής καταπιάνεται με τις απαρχές της δημιουργίας της ΔΕΗ η οποία προχώρησε στον εξηλεκτρισμό όλης της χώρας και αποτέλεσε καθοριστικό συντελεστή στην μεταπολεμική κοινωνική και οικονομική αναβάθμιση που ονομάστηκε το «Οικονομικό Θαύμα της Ελλάδας».

Η Επιχείρηση, χάρη στην άρτια οργανωτική δομή και διοίκηση, παρέμεινε ισχυρή στα χρόνια της δικτατορίας παρά τη ζημία που της προκάλεσε η απομάκρυνση εξαιρετικών στελεχών σε μια προσπάθεια πολιτικής «κάθαρσης» του προσωπικού. Διατήρησε την οικονομική της οντότητα κατά την πρώτη μετά τη Μεταπολίτευση περίοδο, παρά την ικανοποίηση πληθώρας αιτημάτων που σε βάθος χρόνου αποδείχθηκαν επικίνδυνα.

Σχετικά αλώβητη «επέζησε» στην «Αλλαγή» του ΠΑΣΟΚ, που έφερε τον συνδικαλισμό στην εξουσία με τον πρόεδρο της ΓΕΝΟΠ ΔΕΗ να αναλαμβάνει θέση υποδιοικητή.

Ο συγγραφέας διατρέχει τα μεγάλα θέματα που απασχόλησαν στη διαδρομή της ΔΕΗ: τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, το θέμα – ταμπού της πυρηνικής ενέργειας και την καθυστερημένη προσέλευση του φυσικού αερίου.

Γιατί δεν μπορεί να εφαρμοστεί το unbundling στην Ελλάδα

Βασικό στοιχεία της πολιτικής της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την ενέργεια, τονίζει ο Ραφαήλ Μωυσής, είναι ο διαχωρισμός ανάμεσα στους κλάδους της παραγωγής, της μεταφοράς, της διανομής και της εμπορίας της ηλεκτρικής ενέργειας, τον οποίο η Επιτροπή ονόμασε «unbundling».

Η εφαρμογή του unbundling στην πράξη πήρε διάφορες μορφές σε διάφορες Ευρωπαϊκές χώρες, ενώ στην Μάλτα και την Κύπρο δεν εφαρμόστηκε και τα κρατικά μονοπώλια διατηρήθηκαν αλώβητα.

Το βασικό πρόβλημα που αναδεικνύει η Ραφαήλ Μωυσής είναι ότι ο στόχος της ΕΕ, η απελευθέρωση της αγοράς για την επίτευξη πιο χαμηλών τιμών ηλεκτρικού ρεύματος, δεν μπορεί να επιτευχθεί σε χώρες όπως η Ελλάδα.

Ο λόγος είναι ότι η διάσπαση μιας μεγάλης επιχείρησης σε δυο ή περισσότερες μικρότερες έχει ως συνέπεια την απώλεια οικονομιών κλίμακας οι οποίες στην περίπτωση της Ελλάδας, με την πληθώρα μικρών και δυσπρόσιτων σημείων μικρής κατανάλωσης (νησιά, ορεινά χωριά), τις περιορισμένες διεθνείς ηλεκτρικές διασυνδέσεις, τη μεγάλη ανισότητα πλούτου ανάμεσα σε γεωγραφικές περιοχές, το σχετικά υψηλό ποσοστό του πληθυσμού με εισόδημα κάτω από το όριο της φτώχειας, δεν μπορούν να αντισταθμιστούν από την αύξηση της παραγωγικότητας που δημιουργεί ο ανταγωνισμός.

Δεν είναι ότι όλα πήγαιναν καλά στη Μεγάλη ΔΕΗ, καταλήγει ο συγγραφέας, αλλά ότι τα δεδομένα και οι ιδιαιτερότητες της αγοράς στην Ελλάδα είναι τέτοια, που το ευρωπαϊκό μοντέλο απελευθέρωσης της αγοράς, και ο κατακερματισμός της ΔΕΗ, οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια σε αύξηση του ενεργειακού κόστους.

Γιάννης Παπαδογιάννης



 www.businessdaily.gr