Άποψη: Μικρή ΔΕΗ, μεγάλη μεταρρύθμιση

 

Γιάννης Μανιάτης βουλευτής 

Δημοκρατικής Συμπαράταξης, πρώην υπουργός.

 

Τ​​ο καλοκαίρι του 2014 είχα την τιμή ως αρμόδιος υπουργός Ενέργειας να εισηγηθώ στη Βουλή τον νόμο για τη Μικρή ΔΕΗ, την κορυφαία επιχειρησιακή μεταρρύθμιση της τελευταίας δεκαετίας, στη μεγαλύτερη δημόσια επιχείρηση, των 18.0000 εργαζομένων, των 7.000.000 πελατών, των 5.500.000.000 ευρώ κύκλου εργασιών.

Πρόκειται για την πιο φιλόδοξη και σύνθετη μεταρρυθμιστική

παρέμβαση, ώστε το αγαθό της ενέργειας να παρέχεται σε φτηνή τιμή, με ασφάλεια κι επάρκεια σε όλους τους Ελληνες καταναλωτές. Εργαλείο, ο διαφανής ανταγωνισμός, η διαμόρφωση δύο ισχυρών παρόχων ενέργειας, της Μικρής και της Μεγάλης ΔΕΗ, που με την ισχυρότατη ένεση ρευστότητας των 2,0 δισ. ευρώ από την πώληση των μονάδων μπορούσε γίνει ο μεγάλος ενεργειακός παίκτης των Βαλκανίων.

Η γειτονική Ιταλία το 1999, με πρωθυπουργό τον κεντροαριστερό Μάσιμο Ντ’ Αλέμα, αποφάσισε να πουλήσει σταθμούς της ιταλικής ΔΕΗ (ENEL), ηλεκτροπαραγωγής, που αντιστοιχούσαν στο 30% της εγκατεστημένης ισχύος. Η ρευστότητα που απέκτησε η ENEL, όχι μόνο δεν την έβλαψε, αλλά, αντιθέτως, της επέτρεψε να επεκταθεί σε 40 χώρες της Ευρώπης και της Αμερικής και να τετραπλασιάσει τα έσοδά της, από 22 δισ. ευρώ το 1999 σε 85 δισ. ευρώ το 2012.

Ανάλογη ήταν η πορεία της πορτογαλικής EDP το ίδιο χρονικό διάστημα, η οποία σήμερα έχει κεφαλαιοποίηση 20 φορές υψηλότερη της ΔΕΗ, με τον ίδιο περίπου αριθμό πελατών και κύκλο εργασιών.

Η Μικρή ΔΕΗ, κατά το ανάλογο της ENEL, προέβλεπε τη δημιουργία μιας βιώσιμης μεγάλης ενεργειακής εταιρείας που θα κατείχε το 30% της παραγωγής, το 30% των πελατών, το 30% των υπαλλήλων, το 30% των δανείων και βαρών. Με άλλα λόγια, ένας δεύτερος σοβαρός ενεργειακός παίκτης, για να επωμιστεί τους απλήρωτους λογαριασμούς, το επιχειρηματικό ρίσκο, την ενεργειακή ασφάλεια κι ασφαλώς τον ανταγωνισμό για μείωση των τιμολογίων του ηλεκτρισμού.

Η μεγάλη αυτή διοικητική-επιχειρηματική μεταρρύθμιση, που για δημόσιες επιχειρήσεις αποτελεί υπόδειγμα για παρεμβάσεις δομικού χαρακτήρα ενός προοδευτικού παραγωγικού μοντέλου, για νέο πλούτο, ανταγωνισμό, επενδύσεις, προστασία του καταναλωτή, είχε προσελκύσει το ενδιαφέρον όλων των μεγάλων ενεργειακών εταιρειών της Ευρώπης, που το είχαν εκδηλώσει έμπρακτα.

Είναι βαθιά χαραγμένη στη μνήμη μου η λυσσαλέα αντίδραση των εκπροσώπων του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά και του ίδιου του τότε αρχηγού της αξιωματικής αντιπολίτευσης Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος ζητούσε δημοψήφισμα για την ιδιωτικοποίηση του 30% της ΔΕΗ. Ενα αίτημα που σήμερα θέλει να ξεχάσει, αφού ο ίδιος με την υπογραφή του το καλοκαίρι του 2015 (ν. 4336/2015) συμφώνησε στη συρρίκνωση από 90% σε 50% των πελατών, δηλαδή μείωση κατά 40%, με μηδέν (0) αντάλλαγμα! Με μηδενικό αντάλλαγμα! Επικράτησε η ιδεοληπτική πολιτική απάτη, της κρατικής κατοχής του δήθεν 51% των μετοχών της ΔΕΗ. Φευ όμως, μόλις την προηγούμενη εβδομάδα, το ΤΑΙΠΕΔ, που κατέχει το 17% των μετοχών της ΔΕΗ, αποφάσισε την προκήρυξη διαγωνισμού για πώληση του ποσοστού του. Ετσι, λόγω μνημονίου Τσίπρα, 40% μείωση σε κύκλο εργασιών και επιπλέον πώληση του 17% του ΤΑΙΠΕΔ.

Η Μικρή ΔΕΗ (ν. 4273/2014) θα εξασφάλιζε 2 δισ. ευρώ ρευστό στα ταμεία της ΔΕΗ και η εθνική οικονομία επένδυση άλλο 1-1,5 δισ. ευρώ, από την υποχρέωση του αναδόχου να κατασκευάσει το εργοστάσιο Μελίτη ΙΙ στη Φλώρινα, ενώ η αναβάθμιση των μονάδων του ιδιώτη και της ΔΕΗ, άλλα 2 δισ. ευρώ.

Στο υποκριτικό επιχείρημα ότι δήθεν ξεπουλιέται εθνικός πλούτος, ας δούμε ποιες χώρες έχουν από 2 έως 5 «Μικρές» ΔΕΗ: Βέλγιο, Κροατία, Δανία, Ιταλία, Λουξεμβούργο, Σλοβενία, Σουηδία, Αυστρία, Βουλγαρία, Φινλανδία, Γερμανία, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ολλανδία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Ισπανία. Οι χώρες αυτές προφανώς ούτε ξεπούλησαν τον εθνικό τους πλούτο, ούτε διακινδύνευσαν την ενεργειακή τους ασφάλεια, ούτε υπέστησαν την καταδίκη του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου, όπως τελικά έγινε στην Ελλάδα του κ. Τσίπρα.

Το 2014 η ΔΕΗ κατέγραψε κέρδη προ φόρων 137 εκατ. ευρώ. Αντιθέτως, το 2015 κατέγραψε ζημίες 106 εκατ. ευρώ. Τα προβλήματα ρευστότητας που αντιμετωπίζει σήμερα, οι αυξημένες δανειακές ανάγκες και η κατάρρευση της χρηματιστηριακής αξίας από 2,5 δισ. ευρώ το 2014, σε 0,6 δισ. ευρώ σήμερα, οφείλονται τόσο στην τυχοδιωκτική και ανερμάτιστη κυβερνητική πολιτική όσο και στη στάση πληρωμών των καταναλωτών, ύψους 2,5 – 3 δισ. ευρώ. Πρόκειται για τους ίδιους καταναλωτές που για το εξίσου σημαντικό αγαθό της τηλεφωνίας διαμορφώνουν στον ΟΤΕ για το 2015 επισφαλείς απαιτήσεις μόλις 90 εκατ. ευρώ.

Η κυβέρνηση αντικατέστησε το μοντέλο της Μικρής ΔΕΗ με το στρεβλό ΝΟΜΕ που εφαρμόστηκε στη Γαλλία, κυρίως λόγω της εκεί παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας κατά 80% από πυρηνικούς σταθμούς, η πώληση των οποίων από τη γαλλική ΔΕΗ (EDF) σε ιδιώτες δεν είναι επιθυμητή, εξαιτίας του αντικειμενικού προβλήματος πυρηνικής ασφάλειας.

Τον Ιανουάριο 2015 παραδώσαμε μια εταιρεία με κύκλο εργασιών 5,5 δισ. ευρώ και υπέγραψαν να συρρικνωθεί στα 3,0 δισ. ευρώ, αλλά να συνεχίσει να έχει τα ίδια δάνεια, τις ίδιες υποχρεώσεις, τα ίδια κόστη λειτουργίας. Τους τελευταίους μήνες, οι διεθνείς οίκοι έχουν υποβαθμίσει 4 φορές τη μετοχή της ΔΕΗ που βρίσκεται σε καθεστώς CreditWatch negative. Πραγματικό οικονομικό θαύμα, που μόνο δήθεν αυταπατώμενοι πολιτικοί ψεύτες μπορούν να το καταφέρουν.

Η εταιρεία έχει ουσιαστικά κηρύξει στάση πληρωμών προς τους προμηθευτές, αλλά και την υπόλοιπη ενεργειακή αγορά με πάνω από 1,5 δισ. ευρώ.

Πιθανή χρεωκοπία της ΔΕΗ, που θα συμπαρασύρει ολόκληρη τη χώρα, δεν θα έχει μόνον πολιτικές συνέπειες γι’ αυτούς που παίζουν στα ζάρια τη μοίρα της χώρας.