Ζητείται το κατάλληλο μοντέλο για την ηλεκτροδότηση των νησιών

 

Σε «σταυροδρόμι» αναφορικά με την επιλογή του μοντέλου ηλεκτροδότησης των μη διασυνδεδεμένων νησιών του Αιγαίου βρίσκεται η ΔΕΗ αλλά και το υπουργείο Ενέργειας και η ΡΑΕ, καθώς η περιβαλλοντική νομοθεσία της ΕΕ οδηγεί τα επόμενα χρόνια σε απόσυρση των πλέον ρυπογόνων μονάδων, ενώ οι εναλλακτικές επιλογές των διασυνδέσεων, της αναβάθμισης των υφιστάμενων μονάδων ή και της δημιουργίας νέων με υγροποιημένο φυσικό αέριο παραμένουν ανοιχτές χωρίς να έχουν ληφθεί αποφάσεις.

Δεδομένου ότι οι επενδύσεις αυτές είναι χρονοβόρες και συχνά συναντούν σωρεία τοπικών αντιδράσεων που οδηγούν σε περαιτέρω καθυστερήσεις, είναι ορατός ο κίνδυνος οι αποφάσεις να ληφθούν σε συνθήκες χρονικής πίεσης, με ό,τι μπορεί να σημαίνει αυτό για το κόστος και την ποιότητα των επιλογών που θα γίνουν. Ήδη το σενάριο αυτό εφαρμόζεται άλλωστε στην περίπτωση της Κρήτης, όπου η αναγκαστική απόσυρση μονάδων σε συνδυασμό με την πολυετή καθυστέρηση στη διασύνδεση του νησιού με την ηπειρωτική χώρα οδηγεί αναγκαστικά στην επιλογή της κατασκευής δύο διασυνδέσεων: μιας «μικρής», που θα διασφαλίσει την ηλεκτροδότηση του νησιού, και της «μεγάλης», που θα οδηγήσει σε εξοικονόμηση κόστους και ανάπτυξη των ανανεώσιμων πηγών.

Μέσω Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας

Η ηλεκτροδότηση των νησιών είναι μια εξαιρετικά ακριβή δραστηριότητα. Η διαφορά (δεδομένου ότι τα τιμολόγια της ΔΕΗ στα νησιά δεν διαφοροποιούνται από εκείνα του διασυνδεδεμένου συστήματος) καλύπτεται μέσω των Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας που πληρώνουν οι καταναλωτές μέσω των λογαριασμών ρεύματος, με το ετήσιο κόστος να κυμαίνεται, σύμφωνα με τους τελευταίους υπολογισμούς της ΡΑΕ για την περίοδο 2012-2013, στα 800 εκατ. ευρώ. Ο λογαριασμός των ΥΚΩ αποτελεί (μαζί με το ΕΤΜΕΑΡ) θρυαλλίδα για αύξηση των τιμολογίων του ηλεκτρικού, καθώς η ΔΕΗ διεκδικεί αναδρομικά 600 εκατ. ευρώ για την περίοδο 2012-2015, οπότε τα έσοδα που εισέπραττε από τους καταναλωτές υπολείπονταν του κόστους ηλεκτροδότησης των νησιών. Σημειώνεται δε ότι η βουτιά των τιμών του πετρελαίου περιόρισε μεν τη δαπάνη για αγορά καυσίμων στα νησιά, όμως η διαφορά στο κόστος ηλεκτροδότησης σε σχέση με το ηπειρωτικό δίκτυο παραμένει, καθώς αντίστοιχη υποχώρηση καταγράφεται και στο κόστος ηλεκτροπαραγωγής με φυσικό αέριο.

Σύμφωνα με τη ΔΕΗ: «Παρά το γεγονός ότι καθορίστηκαν από τη ΡΑΕ τα ανταλλάγματα για τις ΥΚΩ των ετών 2012 και 2013, για τον προσδιορισμό των νέων μοναδιαίων χρεώσεων ανά κατηγορία πελατών και δη την ενσωμάτωση στους λογαριασμούς Η/Ε απαιτείται νομοθετική ρύθμιση η οποία μέχρι σήμερα δεν έχει προωθηθεί, με αποτέλεσμα το αντίστοιχο έσοδο να υπολείπεται του εγκεκριμένου ανταλλάγματος από τη ΡΑΕ. Σχετικά έχει θέσει το ζήτημα η ΔΕΗ στο αρμόδιο υπουργείο. Το συνολικό επιπρόσθετο απαιτητό ποσό για την ΔΕΗ (για τα έτη 2012 & 2013) ανέρχεται σε 445,3 εκατ. ευρώ, ενώ δεν έχει ακόμα καθορισθεί από τη ΡΑΕ το συνολικό εγκεκριμένο αντάλλαγμα υπέρ ΥΚΩ για το 2014».

Η ηλεκτροδότηση των νησιών

Η τρέχουσα εικόνα για την ηλεκτροδότηση των νησιών έχει ως εξής:
-Η συνολική ισχύς των μονάδων είναι 1.784 MW, από τα οποία τα 1.046 είναι οι μονάδες της Κρήτης (813) και της Ρόδου (233 MW). Οι θερμικές μονάδες κάλυψαν το 2015 το 82% της ζήτησης με τις ανανεώσιμες πηγές να περιορίζονται μόλις σε 18% παρά το πλούσιο αιολικό, ηλιακό δυναμικό.

-Για την τρέχουσα θερινή περίοδο (2016), οπότε οι καταναλώσεις είναι αυξημένες λόγω τουρισμού, οι αναλύσεις της ΔΕΗ δείχνουν ότι δεν υπάρχει πρόβλημα επάρκειας στην Κρήτη, στη Ρόδο υπάρχει έλλειμμα 20 MW που θα καλυφθεί με ηλεκτροπαραγωγά ζεύγη ενώ σε εννέα νησιά (Ανάφη, Οθωνοί, Κύθνος, Δονούσα, Ερεικούσα, Αμοργός, Αστυπάλαια, Λήμνος και Κάρπαθος) υπάρχει μικρότερο ή μεγαλύτερο έλλειμμα εφεδρείας που θα καλυφθεί επίσης με ηλεκτροπαραγωγά ζεύγη, ιδιόκτητα ή μισθωμένα. Το μεγαλύτερο περίσσευμα εφεδρείας (πάνω από 10 MW) έχει η Σαντορίνη, όπου προφανώς το πάθημα έγινε μάθημα…

Ο μεσοπρόθεσμος σχεδιασμός της ΔΕΗ περιλαμβάνει τη νέα μονάδα ισχύος 115 MW στη Ρόδο, που κατασκευάζεται και υπολογίζεται να τεθεί σε λειτουργία το 2017, νέα μονάδα ισχύος 120 MW στη Λέσβο και εγκατάσταση ηλεκτροπαραγωγών ζευγών συνολικής ισχύος 150-160 MW στα υπόλοιπα νησιά για την κάλυψη των αναγκών ώς το 2019.

Τα προβλήματα ανακύπτουν όμως από το 2020 και μετά σε εφαρμογή των περιβαλλοντικών οδηγιών της ΕΕ (2010/75 και 2015/2193 για τις μεγάλες και τις μικρές, πάνω και κάτω από 50 MW και τις μικρές αντίστοιχα μονάδες ηλεκτροπαραγωγής. Η οδηγία θέτει αυστηρότερα όρια εκπομπών. Σύμφωνα με την ανάλυση των αρμόδιων υπηρεσιών της ΔΕΗ υπάρχει σοβαρό πρόβλημα για 20 μονάδες στην Κρήτη (11 στα Λινοπεράματα, 4 στον Αθερινόλακκο και 5 στα Χανιά), 16 στη Ρόδο και 21 σε Κω, Λέσβο, Πάρο, Σάμο και Χίο. Επίσης, περισσότερες από 200 μονάδες ανά το Αιγαίο θα πρέπει να εκσυγχρονιστούν.

Οι εναλλακτικές επιλογές, αν δεν προχωρήσει η αναβάθμιση των μονάδων, είναι η χρήση φυσικού αερίου, οι διασυνδέσεις και η αξιοποίηση των ανανεώσιμων πηγών (γεωθερμία, αποθήκευση) ή συνδυασμός των παραπάνω λύσεων. Το κοινοτικό πλαίσιο προκρίνει πάντως τις διασυνδέσεις, καθώς προβλέπει ότι οι αρχές «κατά τη χορήγηση αδειών ή την υποβολή προσφορών για νέα δυναμικότητα εντός ενός δεδομένου απομονωμένου δικτύου ΜΔΝ, εξετάζουν συστηματικά την εναλλακτική λύση της διασύνδεσης του απομονωμένου δικτύου, μέρος του οποίου αποτελεί το δεδομένο ΜΔΝ. Δεν χορηγείται άδεια για νέα δυναμικότητα, εάν η δημιουργία διασύνδεσης είναι οικονομικά αποδοτικότερη».

Η ΔΕΗ επισημαίνει ότι το πλαίσιο (αυστηρές περιβαλλοντικές απαιτήσεις, μεγάλο κόστος των όποιων λύσεων αποφασιστούν και μικρά χρονικά περιθώρια) δεν επιτρέπει εμβαλωματικές λύσεις, αλλά επιβάλλει τη διαμόρφωση μακροχρόνιου ενεργειακού σχεδιασμού για τα μη διασυνδεδεμένα νησιά.