Η εφαρμογή της πολιτικής του μνημονίου στην ενέργεια, τροχοπέδη στην ανάπτυξη

 

Ο αμφιλεγόμενος ρόλος των τεχνικών κλιμακίων

Το υψηλό ενεργειακό κόστος στη χώρα μας αποτελεί το κύριο ανταγωνιστικό μειονέκτημα της ενεργοβόρου βιομηχανίας μας ως προς τους Ευρωπαίους ανταγωνιστές της. Η λειτουργία μιας αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας που θέτει το πλαίσιο, σε θεσμικό –κατ’ αρχάς- επίπεδο, για τη δημιουργία συνθηκών αποτελεσματικού

ανταγωνισμού, μετατίθεται χρονικά για το 2018-2020. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέχρι τότε δεν υπάρχει η δυνατότητα διμερών συμβάσεων ούτε η πρόσβαση σε προθεσμιακά προϊόντα. Για την αγορά φυσικού αερίου δε, η δημιουργία μιας πραγματικά ανοιχτής και ανταγωνιστικής αγοράς φαντάζει ως μακρινό όνειρο.

Δικαίως θα διερωτηθεί κάποιος σχετικά με το αν τόσα χρόνια Μνημονίου και παρουσίας των έμπειρων τεχνικών κλιμακίων της τρόικας θα έπρεπε να έχουν βοηθήσει ώστε να εφαρμοστούν οι ευρωπαϊκοί κανόνες και να λειτουργήσουν οι αγορές. Τουναντίον. Είναι σαφές ότι η πλειονότητα των ρυθμιστικών παρεμβάσεων στην αγορά ενέργειας για την υλοποίηση των μνημονιακών υποχρεώσεων ευνοεί τη δημιουργία ολιγοπωλιακών συνθηκών αγοράς, στηρίζοντας συγκεκριμένους παίκτες ως ανταγωνιστές της ΔΕΗ και της ΔΕΠΑ, δηλαδή τη δημιουργία ολιγοπωλίων που θα αντικαταστήσουν τις κλειστές αγορές και όχι το ουσιαστικό άνοιγμα της αγοράς που θα διασφαλίσει πρωτίστως ισότιμους όρους πρόσβασης και ανταγωνισμού.

Και όλα αυτά σε ένα κλίμα γενικευμένης αδιαφορίας για τις αρνητικές επιπτώσεις που προκαλούνται στον παραγωγικό ιστό της χώρας, των όποιων ρυθμιστικών μέτρων αποφασίζονται.

Μια προσεκτική μελέτη αποδεικνύει ότι στην εφαρμογή τους όλα τα μέτρα αποκλίνουν σημαντικά από τους στόχους του Μνημονίου ή, με πιο απλά λόγια, αποσκοπούν να εξυπηρετήσουν άλλους στόχους, που μάλιστα ακυρώνουν στην πράξη τους διακηρυγμένους στόχους της Ενεργειακής Ένωσης.

Πρόσφατο χαρακτηριστικό παράδειγμα ήταν η προσπάθεια μέσα από τον προτεινόμενο Κώδικα Δημοπρασιών Προθεσμιακών Προϊόντων Ηλεκτρικής Ενέργειας (Σύστημα Δημοπρασιών ΝΟΜΕ) να επιτευχθεί ο πλήρης αποκλεισμός του βιομηχανικού φορτίου και όχι μόνο της αυτοπρομήθειας, όπως είχε συμφωνηθεί στο Μνημόνιο. Απροκάλυπτη προσπάθεια δημιουργίας συνθηκών κερδοσκοπίας υπέρ ορισμένων παικτών της αγοράς.

Αντίστοιχη πολιτική από μεριάς των τεχνικών κλιμακίων της τρόικας εφαρμόζεται και στο δήθεν επιχειρούμενο άνοιγμα της αγοράς φυσικού αερίου, όπου στην πράξη ενισχύεται η θέση των τοπικών μονοπωλίων των ΕΠΑ, ως η διάδοχη κατάσταση της ΔΕΠΑ. Ενάμιση χρόνο μετά το υποτιθέμενο άνοιγμα της αγοράς, ας μας ονοματίσουν ποιοι και πόσοι βιομηχανικοί καταναλωτές εγκατέλειψαν τις ΕΠΑ και πόσοι απέμειναν στη ΔΕΠΑ…

Δυστυχώς το τίμημα που κλήθηκε να πληρώσει για το υποτιθέμενο άνοιγμα η πάσχουσα ελληνική βιομηχανία κατ’ απαίτηση των τεχνικών κλιμακίων της τρόικας ήταν βαρύ. Αν και αποτελεί αποκλειστική αρμοδιότητα της Ανεξάρτητης Αρχής, θεσπίστηκε με νομοθετική παρέμβαση (μνημονιακός νόμος του Αυγούστου 2015) “για μεταβατική περίοδο” (ενάμισης χρόνος και βλέπουμε) προσωρινό Τέλος Διανομής 4 ευρώ/MWh (αύξηση 500%), μη συμβατό με το ευρωπαϊκό πλαίσιο της Τρίτης Ενεργειακής Δέσμης.

Και η κυβέρνηση;

Η πολιτική της κυβέρνησης περιορίζεται στον στόχο της διασφάλισης της κρατικής παρουσίας στα μονοπώλια των δικτύων ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, καθώς και στις ενεργειακές ΔΕΚΟ (ΔΕΠΑ/ΕΠΑ, ΔΕΗ). Είναι όμως αυτό αρκετό; Είναι άμεση η ανάγκη να ξεκινήσει διάλογος, καθώς αυτή τη στιγμή το μήνυμα που λαμβάνουν οι παραγωγικές μονάδες είναι αρνητικό.

Το διακύβευμα -που είναι ταυτόχρονα και το μεγάλο ζητούμενο- είναι η ίδια η έξοδος της χώρας από την ύφεση, για την επίτευξη της οποίας η διατήρηση και ενίσχυση του παραγωγικού ιστού μέσω της μείωσης του ενεργειακού κόστους –και όχι μόνο– αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση.

(Αυγή, 02/10/2016)

*Ο Αντώνης Κοντολέοντος είναι μέλος Δ.Σ. της Ένωσης Βιομηχανικών Καταναλωτών Ενέργειας (ΕΒΙΚΕΝ)