Στο τραπέζι ξανά οι διαγωνισμοί για Δράμα, Ελασσόνα, Βεγόρα - Ανοίγει ο δρόμος για κύρωση της Βεύης

 
Γιώργος Φιντικάκης

Την ανάθεση σε ιδιώτες των ανεκμετάλλευτων κοιτασμάτων της Δράμας, της Ελασσόνας, της Βεγόρας, και της Βεύης, φαίνεται ότι εξετάζουν στο υπουργείο Ενέργειας, προκειμένου η χώρα να συμμορφωθεί με την

απόφαση του Ευρωδικαστηρίου για το λιγνίτη.

Σύμφωνα με τα όσα λέει υψηλόβαθμος παράγοντας του υπουργείου στο "Energypress", αυτό που συζητά η ελληνική πλευρά είναι να προτείνει στην Κομισιόν μια λύση παρόμοια με εκείνη του 2009, για αποκλειστική πρόσβαση ιδιωτών στα παραπάνω κοιτάσματα, εκτιμώντας ότι μια τέτοια κινήση θα οδηγήσει σε ικανοποίηση των δικαστικών απαιτήσεων.

Είχε προηγηθεί η παράδοση στα χέρια του υπουργού Ενέργειας Γιώργου Σταθάκη της έκθεσης των νομικών υπηρεσιών, που ερμηνεύοντας την ευρω-απόφαση, θεωρούν, σύμφωνα με τις ίδιες πηγές, ότι η παραχώρηση των ορυχείων συνιστά μονόδρομο, προκειμένου να μην επανέλθουν σενάρια "Μικρής ΔΕΗ".

Στο δια ταύτα, το σχέδιο παραχώρησης λιγνιτικών αποθεμάτων, είναι πάνω- κάτω το ίδιο με εκείνο το οποίο είχε προτείνει η κυβέρνηση Παπανδρέου το 2009, και το οποίο είχε αποδεχτεί η Κομισιόν. Ουδέποτε όμως προχώρησε λόγω των αντιδράσεων των κατοίκων των παραπάνω περιοχών, που δεν επιθυμούσαν ρυπογόνες επενδύσεις στην περιοχή και κατόπιν μιας σφοδρής αντιπαράθεσης μπλόκαραν τα σχέδια. Και σήμερα, όπως και τότε, θεωρείται βέβαιο ότι η πρόταση θα συναντήσει τις αντιδράσεις των κατοίκων και των τοπικών φορέων.

Σε πρώτη ανάγνωση, εφόσον το υπουργείο αποδεχτεί τις εισηγήσεις και προβεί πράγματι σε αναθέσεις για τα λιγνιτικά κοιτάσματα, το μόνο βέβαιο είναι ότι θα κερδίσει χρόνο. Σε δεύτερη όμως ανάγνωση, είναι αμφίβολο κατά πόσο το πλάνο θα προχωρήσει, και δεν θα σκαλώσει σε αντιδράσεις, που σημαίνει ότι σε μια τέτοια περίπτωση θα χρειαστούν άλλες λύσεις.

Σε κάθε περίπτωση, η έκθεση των νομικών υπηρεσιών θεωρεί ότι η απόφαση του ευρωδικαστηρίου υποχρεώνει την κυβέρνηση να δώσει χώρο σε ιδιώτες στα τέσσερα αυτά αποθέματα, αποκλείοντας εντελώς τη ΔΕΗ.

Αν για Δράμα, Ελασσόνα και Βεγόρα, αυτό σημαίνει προκήρυξη διαγωνισμών, για τη Βεύη τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά. Ηδη από το 2009, πλειοδότης στο διαγωνισμό για την εκμίσθωση του ορυχείου έχει ανακηρυχθεί ο Ακτωρ. Αλλά η κύρωση της σύμβασης από τη Βουλή δεν έχει ακόμη γίνει, ενώ η υπόθεση έχει περάσει από 40 κύματα- όπως άλλωστε και ο διαγωνισμός που προκυρήχθηκε για πρώτη φορά το 2006, για να ακυρωθεί, και να επαναπροκηρυχθεί. Μεσολάβησαν οι εκλογικές αναμετρήσεις του 2014, η έλευση του ΣΥΡΙΖΑ στην κυβέρνηση και το πάγωμα της διαδικασίας που είναι απαραίτητη για να ολοκληρωθεί η παραχώρηση. Το αποτέλεσμα ήταν ότι ο Ακτωρ ουδέποτε εγκαταστάθηκε ως παραχωρησιούχος της Βεύης.

Στον αντίποδα βέβαια, το μνημόνιο που υπέγραψε η ΔΕΗ με την κινεζική CMEC θα μπορούσε να αποτελέσει το "όχημα" προκειμένου να αποδοθεί τελικά η εκμετάλλευση του ορυχείου της Βεύης στον Ακτωρ.

Διότι για να περπατήσει η συνεργασία ΔΕΗ-CMEC στη νέα εταιρεία που θα δημιουργηθεί για την περιοχή της Μελίτης, προϋπόθεση αποτελεί να έχουν οι εμπλεκόμενοι την εκμετάλλευση του ορυχείου της "μεγάλης Βεύης" (αποτελεί το 60% του συνολικού κοιτάσματος) ώστε να εισφέρουν το asset αυτό, το οποίο είναι εντελώς απαραίτητο για την τροφοδοσία των μονάδων, στο κοινό εταιρικό σχήμα.

Τα αποθέματα της Βεύης υπολογίζονται σε περίπου 90 εκατομμύρια τόνους και μπορούν να καλύψουν τη λειτουργία μιας μονάδας για περίοδο 30 ετών. Το ορυχείο ωστόσο, που παραμένει εγκαταλειμμένο επί μακρόν, παρουσιάζει σοβαρά προβλήματα, όπως, αυτοανάφλεξη του λιγνίτη, και διάβρωση εδαφών, με άμεσο κίνδυνο να γίνουν κατολισθήσεις εντός αυτού.

Οσο για την Ελασσόνα τα αποθέματα εκτιμώνται σε 150 εκατ. τόνους και στη Δράμα σε 800 έως 900 εκατ. τόνους. Τέλος στη Βεγόρα, τα αποθέματά της είναι πολύ μικρότερα και μπορούν να λειτουργήσουν συμπληρωματικά προς τη γειτονική Βεύη (12-13 εκατ. τόνοι).

Ιστορία για το βιβλίο Γκίνες

Η περίπτωση του ορυχείου της Βεύης μπορεί εύκολα να δώσει μια θέση στην Ελλάδα στο βιβλίο Γκίνες με δεδομένο ότι κυβερνήσεις δύο κομμάτων και συνολικά πέντε υπουργοί Aνάπτυξης και Eνέργειας δεν κατάφεραν επί δέκα χρόνια να ολοκληρώσουν έναν διαγωνισμό μίσθωσης του ορυχείου της περιοχής σε ιδιώτη επενδυτή. 

Κατά το παρελθόν την εκμετάλλευσή του είχε η εταιρεία ΒΙΟΛΙΓΝΙΤ (Κ. Βαρβούτης), αλλά μετά την πτώχευσή της το λιγνιτωρυχείο περιήλθε στο Ελληνικό Δημόσιο, μένοντας ανενεργό για 15 περίπου χρόνια.

Η πρώτη προκήρυξη του διαγωνισμού έγινε στις 24 Μαΐου 2006, επί υπουργίας Δημήτρη Σιούφα. Ωστόσο στην ουσία διεξήχθησαν δύο διαγωνιστικές διαδικασίες, καθώς μετά το 2009 ο τότε υφυπουργός ΠΕΚΑ Γιάννης Μανιάτης, προχώρησε σε ακύρωση του πρώτου διαγωνισμού και στην προκήρυξη δεύτερου με διαφορετική μεθοδολογία.

Εν τέλει και μετά την εκδίκαση προσφυγής στο ΣτΕ κατά του κύρους του διαγωνισμού, ο πρώην υφυπουργός ΠΕΚΑ Μάκης Παπαγεωργίου επικύρωσε τον Αύγουστο του 2013 τα πρακτικά της επιτροπής αξιολόγησης η οποία είχε οριστεί τον Μάρτιο του 2010 με επικεφαλής τον καθηγητή Παναγιώτη Μητρόπουλο.

Το Δεκέμβριο του 2014 ο Γιάννης Μανιάτης που εν τω μεταξύ είχε γίνει Υπουργός ΠΕΚΑ,  υπέγραψε σύμβαση με την πλειοδότρια εταιρεία ΑΚΤΩΡ, που ουδέποτε όμως κυρώθηκε από τη Βουλή. Μεσολάβησαν οι εκλογικές αναμετρήσεις, και η συγκεκριμένη σύμβαση δεν επικυρώθηκε ποτέ, κάτι που είναι απαραίτητο για να ολοκληρωθεί η διαδικασία.