Τέσσερις λόγοι που η Ευρώπη αγοράζει ρωσικό φυσικό αέριο

Μπορεί άραγε η Ευρώπη να «απογαλακτιστεί» από το ρωσικό φυσικό αέριο; Η Λιθουανία φαίνεται να το έχει καταφέρει ήδη. Το κράτος της Βαλτικής, που μέχρι σήμερα αγόραζε το 100% του φυσικού αερίου από την Gazprom (GAZP:RM), εγκαινίασε αυτή την εβδομάδα μια εγκατάσταση υγροποιημένου φυσικού αερίου, τροφοδοτούμενη από τη Νορβηγία και από αλλού, που θα μπορούσε να καλύψει το σύνολο των αναγκών της χώρας σε αέριο, αρχής γενομένης ακόμη και από του χρόνου. «Επιτέλους, έχουμε ενεργειακή ανεξαρτησία», δήλωσε χαρακτηριστικά ο λιθουανός υπουργός Ενέργειας Rokas Masiulis (φωτό).

Δυστυχώς, λίγες μόνο χώρες μπορούν να αναπαράγουν αυτό το κατόρθωμα. Μελέτη που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα από το Ινστιτούτο Ενεργειακών Σπουδών της Οξφόρδης εκτιμά ότι η Ευρώπη δεν θα μπορέσει να μειώσει σημαντικά την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο για τουλάχιστον μια δεκαετία –ίσως και περισσότερο. Και να γιατί:

• Οι αγοραστές του φυσικού αερίου είναι εγκλωβισμένοι στις πολυετείς συμβάσεις που έχουν συνάψει με την Gazprom. «Η συντριπτική πλειοψηφία των ρωσικών εξαγωγών φυσικού αερίου προς την Ευρώπη πωλούνται στο πλαίσιο μακροπρόθεσμων συμβάσεων, διάρκειας 10 έως 35 ετών», αναφέρει η μελέτη. (Η Λιθουανία αποτελεί εξαίρεση; Οι συμβάσεις της λήγουν το 2015.) Έως τα μέσα της δεκαετίας του 2020, οι Ευρωπαίοι αγοραστές θα είναι υποχρεωμένοι να λάβουν τουλάχιστον το 75% του ποσού του ρωσικού φυσικού αερίου που αγόρασαν το 2013, ένα έτος κατά το οποίο η παροχή ρωσικού φυσικού αερίου προς την Ευρώπη άγγιξε ιστορικό υψηλό επίπεδο. Παρά το γεγονός ότι ορισμένοι Ευρωπαίοι αγοραστές επαναδιαπραγματεύτηκαν πρόσφατα τις συμβάσεις τους με την Gazprom, «υπάρχουν σημαντικοί περιορισμοί ως προς τις επιλογές για τη μείωση των όγκων σε αυτές τις συμβάσεις, ή για τον τερματισμό τους πριν από την προγραμματισμένη λήξη.
• Δεν μπορούν να πάρουν τη σκυτάλη άλλοι προμηθευτές. Η Νορβηγία είναι σημαντικός εξαγωγέας φυσικού αερίου προς την υπόλοιπη Ευρώπη. Αλλά η νορβηγική παραγωγή φυσικού αερίου προβλέπεται να φτάσει σε ένα μέγιστο σημείο ή και πιθανότατα να αρχίσει να μειώνεται μέχρι το τέλος αυτής της δεκαετίας και το φυσικό αέριο από πιθανές νέες γεωτρήσεις πάνω από τον Αρκτικό Κύκλο είναι πιθανό να κοστίσει πολύ περισσότερο σε σχέση τα σημερινά αποθέματα, αναφέρει η μελέτη. Η Ευρώπη προμηθεύεται φυσικό αέριο και από χώρες της Βόρειας Αφρικής, συμπεριλαμβανομένων της Αλγερίας και της Αιγύπτου. Όμως, οι προοπτικές για αύξηση της παραγωγής από την περιοχή είναι «ζοφερές», αναφέρει η έκθεση, καθώς η ανάπτυξη παρακωλύεται από την πολιτική αστάθεια και την απουσία επενδύσεων.
• Η πρακτική του fracking (υδραυλική ρωγμάτωση)  στέφθηκε με… αποτυχία στην Ευρώπη. Τα τρυπάνια στην Πολωνία, που θεωρήθηκε μια από τις πολλά υποσχόμενες τοποθεσίες για την ανάπτυξη της παραγωγής αερίου από σχιστόλιθο στην περιοχή, αποσύρονται, καθώς τα πρώτα αποτελέσματα απογοήτευσαν. Ενώ η δραστηριότητα συνεχίζεται στη Βρετανία και ορισμένες άλλες χώρες, η πρόοδος υπήρξε αργή, και το σχιστολιθικό φυσικό αέριο είναι απίθανο να καλύπτει σημαντικό μέρος του εφοδιασμού της Ευρώπης για δεκαετίες, αναφέρει η μελέτη.
• Το υγροποιημένο φυσικό αέριο είναι πιθανό υποκατάστατο, αλλά θα μπορούσε να κοστίσει πολύ. Οι ΗΠΑ ετοιμάζονται να αυξήσουν σημαντικά τις εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου λόγω της «έκρηξης» του σχιστολιθικού αερίου. Ωστόσο, οι αγοραστές στην Ασία, τη Μέση Ανατολή και τη Νότια Αμερική θα ανταγωνίζονται με την Ευρώπη για τις εν λόγω παροχές, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει τις τιμές πάνω από αυτό που θα χρεώνει η Gazprom.