ΡΑΕ: Στην οδό της απαξίωσης η ανεξάρτητη αρχή ενέργειας

 

Χ. Φλουδόπουλος - capital.gr

Σε λιγότερο από ένα μήνα στις 20 Νοεμβρίου, λήγει η θητεία δύο εκ των επτά μελών της ολομέλειας της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας, της ανεξάρτητης αρχής η οποία εποπτεύει την αγορά ηλεκτρισμού. Λίγες ημέρες αργότερα στις 2 Δεκεμβρίου λήγει η θητεία ακόμη δύο μελών, με αποτέλεσμα η ανεξάρτητη αρχή να μην μπορεί να προχωρήσει στη λήψη αποφάσεων με ολομέλεια που θα αριθμεί μόλις 3 μέλη.

Αυτή η εκκρεμότητα είναι πολύ πιθανό να αποδειχθεί καθοριστική, αφού προκειμένου να καλυφθούν οι κενές θέσεις που θα προκύψουν θα πρέπει να ακολουθηθεί
συγκεκριμένη διαδικασία, όπως αυτή προβλέπεται από τον κανονισμό της ανεξάρτητης αρχής και συγκεκριμένα θα πρέπει να προκηρυχθούν οι νέες θέσεις, η προκήρυξη να μείνει αναρτημένη για 30 ημέρες και στη συνέχεια να παρέλθουν άλλες 30 ημέρες προκειμένου να αποφασίσει ο αρμόδιος υπουργός και οι επιλογές του να εγκριθούν από την αρμόδια Επιτροπή Θεσμών και Διαφάνειας της Βουλής.

Με δεδομένο λοιπόν ότι δεν έχει γίνει ακόμη καμία κίνηση για την προκήρυξη των θέσεων, υπάρχει ο κίνδυνος μέχρι τον Ιανουάριο η ΡΑΕ να κατεβάσει ρολά και να μην μπορεί να προχωρήσει στη λήψη καμίας απόφασης καθώς δε θα συμπληρώνεται ο απαιτούμενος αριθμός των μελών της ολομέλειας.

Τι σημαίνει αυτό, πέραν του προφανούς μηνύματος που εκπέμπεται για την υποβάθμιση του ρόλου της ανεξάρτητης αρχής; Σημειώνεται ότι ούτως ή άλλως το τελευταίο διάστημα η ΡΑΕ βρίσκεται σε μεταβατικό στάδιο και ήδη πληθαίνουν οι φωνές που κάνουν λόγο για αλλαγή του τρόπου λειτουργίας της και μετατροπής της από ανεξάρτητη αρχή, σε "παρακολούθημα” του υπουργείου και των μονοπωλιακών ΔΕΚΟ της αγοράς ενέργειας, σε αντίθεση με το πνεύμα του ρόλου που η αρχή καλείται να επιτελέσει.

Παράλληλα όμως η ΡΑΕ είναι επιφορτισμένη με μια σειρά από κρίσιμα ζητήματα που αφορούν στην αγορά ενέργειας, μεταξύ των οποίων και η προετοιμασία αποφάσεων που σχετίζονται με μνημονιακές υποχρεώσεις, όπως η διαμόρφωση των δημοπρασιών ΝΟΜΕ, καθώς και ρυθμίσεις για τη χονδρεμπορική αγορά του ηλεκτρισμού (ΑΔΙ, ΜΑΜΚ κλπ). Σε μια στιγμή δηλαδή που τα προαπαιτούμενα της αγοράς ενέργειας "καίνε” υπάρχει ο κίνδυνος να αποψιλωθεί η κατεξοχήν αρμόδια αρχή, που διατηρεί τόσο συμβουλευτικό όσο και αποφασιστικό ρόλο.

Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί ότι για την πλειονότητα των ζητημάτων αυτών είχε γίνει προεργασία στο παρελθόν και οι περισσότερες αποφάσεις ήταν σχεδόν έτοιμες. Ωστόσο, τους τελευταίους μήνες παρατηρείται σημαντική καθυστέρηση και αδυναμία προώθησης νέων αποφάσεων. Είναι χαρακτηριστικό ότι για ένα καθαρά τεχνικό ζήτημα της αρμοδιότητάς της (αποδεικτικά διαθεσιμότητας ισχύος), η ΡΑΕ ζήτησε την εξωτερική συνδρομή τεχνικού συμβούλου.

Αλλά και για άλλα θέματα, όπως πχ για το μηχανισμό ανάκτησης μεταβλητού κόστους, η Αρχή χρειάστηκε μια μαραθώνια πολύωρη συνεδρίαση της ολομέλειας προκειμένου να καταλήξει στην πρόταση για τη... διαβούλευση.

Φυσικά η αδυναμία λήψης απόφασης ακόμη και για τα θέματα χαμηλής πολιτικής, έχει οδηγήσει σε πλήρη ακινησία τις μεγαλύτερες και σοβαρότερες εκκρεμότητες (όπως οι δημοπρασίες τύπου ΝΟΜΕ). Παράλληλα οι αποφάσεις και το πνεύμα προσέγγισης έρχονται σε πλήρη αντίθεση με την κατεύθυνση που έχει συμφωνηθεί με τους θεσμούς για περιορισμό του market power των κρατικών μονοπωλίων της αγοράς ενέργειας. Εδώ βεβαίως υπάρχει ο κίνδυνος, εφόσον δεν εκπληρωθούν οι όροι της συμφωνίας, να οδηγηθούμε σε πολύ πιο οδυνηρές λύσεις (όπως πχ ο τεμαχισμός και πώληση της ΔΕΗ).

Σε κάθε περίπτωση πρέπει να υπογραμμιστεί ότι αυτή καθαυτή η υποβάθμιση του ρόλου της ΡΑΕ, αποτελεί μείζον πρόβλημα για τους δανειστές και ιδιαίτερα για την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η οποία έχει πολλάκις παρέμβει υπερασπιζόμενη την αυτονομία και το ρόλο των ανεξάρτητων αρχών.

Ενδεικτικό της κατάστασης που επικρατεί είναι ότι εκτός από τα μέλη της ολομέλειας, η ΡΑΕ φυλορροεί και από στελέχη. Μεγάλος αριθμός ικανών και έμπειρων στελεχών έχει αποστασιοποιηθεί, κάποιοι έχουν λάβει άδειες άνευ αποδοχών, ενώ ακόμη και το προσωπικό με συμβάσεις ορισμένου χρόνου εμφανίζει τάσεις φυγής.

Κάποιοι μιλούν ανοιχτά για εικόνα διάλυσης της ανεξάρτητης αρχής, η οποία δικαιώνει πλήρως τις προσδοκίες και τις επιδιώξεις του προηγούμενου υπουργού ενέργειας Π. Λαφαζάνη, ο οποίος θυμίζουμε είχε καταφερθεί εναντίον της ΡΑΕ και είχε προαναγγείλει την απαξίωσή της με αποψίλωση αρμοδιοτήτων. Τελικά ο κ. Λαφαζάνης αποχώρησε, το ... "όραμά” του ωστόσο για την ανεξάρτητη αρχή, δίνει ακόμη και σήμερα το παρόν.