Deals 2,5 δισ. στην ελληνική αγορά ενέργειας

 

Του Χάρη Φλουδόπουλου

Για μια παρατεταμένη χρονική περίοδο που διήρκεσε πάνω από 5 χρόνια, η ελληνική αγορά ΑΠΕ αποτελούσε απαγορευμένη περιοχή για τους μεγάλους παίκτες της Ευρώπης. Κυρίως εξαιτίας της απροθυμίας των ξένων τραπεζών, που δεν χρηματοδοτούσαν επενδύσεις στη χώρα μας, ακόμα και οι εταιρείες με δραστηριότητα στην Ελλάδα είχαν αναστείλει την

ανάπτυξη νέων έργων, ενώ κάποιοι μεγάλοι όμιλοι αποχώρησαν. Για νέες εισόδους στην αγορά ούτε λόγος.

Τους τελευταίους μήνες, ωστόσο, οι όροι του παιχνιδιού στην αγορά των ΑΠΕ φαίνεται να έχουν αλλάξει και πλέον καταγράφεται έντονη κινητικότητα από τους ξένους παίκτες, ενώ μεγάλοι όμιλοι του εξωτερικού κάνουν για πρώτη φορά την εμφάνισή τους με φιλόδοξα επενδυτικά σχέδια. Ήδη στην αγορά καταγράφονται τα πρώτα μεγάλα deals και το επόμενο διάστημα αναμένεται να ενταθούν οι εξαγορές και οι συγχωνεύσεις με επίκεντρο την είσοδο νέων μεγάλων ξένων παικτών στην αγορά, η οποία εισέρχεται σε μια νέα φάση ανάπτυξης.

Η πιο πρόσφατη συμφωνία αφορά την εξαγορά αιολικών έργων της Creta Farms από τη μεγάλη γερμανική εταιρεία ABO Wind AG. Ταυτόχρονα, είσοδο στην ελληνική αγορά έχει κάνει η πορτογαλική "ΔΕΗ", EDP Renovaveis, με σημαντικό χαρτοφυλάκιο νέων έργων, η γαλλική Total, που εξαγόρασε μερίδιο στην εταιρεία Eren, που διαθέτει ευρύτατη παρουσία στην Ελλάδα. Πάντως, το μεγαλύτερο deal προέρχεται από εταιρεία εκτός Ευρώπης και αφορά τη συμφωνία του κινεζικού κολοσσού China Energy με τον όμιλο Κοπελούζου σε ένα deal που εκτιμάται ότι φτάνει τα 3 δισ. ευρώ (μαζί με επενδύσεις σε θερμική ενέργεια).

Η μεγάλη αλλαγή

Για ποιο λόγο, όμως, οι ξένοι, που είχαν γυρίσει την πλάτη στην ελληνική αγορά, σήμερα επιστρέφουν;

Όπως επισημαίνουν πηγές της αγοράς, η κυριότερη αλλαγή αφορά τη διαφοροποίηση του country risk που συνοδεύει τις επενδύσεις στην ελληνική αγορά και έχει ως αποτέλεσμα να έχουν ανοίξει εκ νέου οι κρουνοί της διεθνούς τραπεζικής χρηματοδότησης για την ελληνική αγορά.

Ταυτόχρονα, όμως, με το νέο θεσμικό πλαίσιο της αγοράς ΑΠΕ έχουν εγκαταλειφθεί οι επιδοτούμενες τιμές αποπληρωμής των έργων πράσινης ενέργειας (αιολικά και φωτοβολταϊκά) και πλέον τα έργα εξασφαλίζουν προσφορά σύνδεσης από τον διαχειριστή, μέσω διαγωνισμών όπου κερδίζει όποιος προσφέρει τη χαμηλότερη τιμή. Εδώ, λοιπόν, υπάρχει η εξής ειδοποιός διαφορά σε σχέση με το παρελθόν: οι τιμές του εξοπλισμού έχουν μειωθεί δραστικά και πλέον όλοι οι παίκτες μπορούν να προμηθευτούν ανεμογεννήτριες ή φωτοβολταϊκά περίπου στα ίδια επίπεδα. Με το κόστος capex να είναι πάνω-κάτω στα ίδια επίπεδα για τους εγχώριους και τους διεθνείς παίκτες της αγοράς, το μόνο που διαφοροποιεί τις επενδύσεις είναι το κόστος χρήματος. Επομένως, με κόστος χρήματος της τάξης του 4%-5% ή, ακόμα καλύτερα, 2%-3% μπορεί μια επιχείρηση να αποδεχθεί αποδόσεις (IRR) της τάξης του 7%. Για τις μικρομεσαίες ελληνικές επιχειρήσεις, ωστόσο, που απευθύνονται αποκλειστικά στις ελληνικές τράπεζες, επενδυτικές αποδόσεις της τάξης του 7% είναι απαγορευτικές.

Η κατάσταση αυτή αποτυπώνεται πλήρως και στα αποτελέσματα του πρώτου διαγωνισμού που διενεργήθηκε από τη ΡΑΕ για νέα αιολικά και φωτοβολταϊκά έργα, στα οποία επικράτησαν σε σημαντικό βαθμό οι προσφορές ξένων εταιρειών. Μάλιστα, οι ξένες εταιρείες έχουν ένα επιπλέον κίνητρο, αφού στον πρώτο διαγωνισμό διαμορφώθηκαν τιμές στα επίπεδα των 63 ευρώ η μεγαβατώρα για τα φωτοβολταϊκά και στα 69 ευρώ για τα αιολικά. Με δεδομένο ότι οι τιμές αυτές πλέον δεν υπάρχουν σε άλλες πιο ώριμες αγορές, όπως η γερμανική, όπου οι τιμές για τα φωτοβολταϊκά βρίσκονται στα 45 με 50 ευρώ, είναι λογικό να εντείνεται το ενδιαφέρον ξένων εταιρειών για συμμετοχή στους ελληνικούς διαγωνισμούς. Όπως τονίζουν παράγοντες του κλάδου των ΑΠΕ, οι ευρωπαϊκές αγορές μοιάζουν με συγκοινωνούντα δοχεία και οι επενδυτές μετακινούνται από τις πιο ώριμες αγορές με τις χαμηλότερες τιμές προς τις λιγότερο ώριμες, όπου οι αποδόσεις είναι λίγο καλύτερες.

Υπενθυμίζεται ότι, με βάση τις ανακοινώσεις που έχουν γίνει από την κυβέρνηση, θα διενεργηθούν διαγωνισμοί για την εγκατάσταση συνολικά 1.600 MW ΑΠΕ, που μεταφράζονται σε επενδύσεις της τάξης των 2 έως 3 δισ. ευρώ. Και, το κυριότερο, οι επενδύσεις αυτές δεν βρίσκονται πλέον αντιμέτωπες με τα ρίσκα του παρελθόντος, μετά την εξυγίανση του ειδικού λογαριασμού ΑΠΕ, ο οποίος από ελλειμματικός είναι πλέον πλεονασματικός.

Υπό το πρίσμα αυτό, αναμένεται με ακόμα μεγαλύτερο ενδιαφέρον ο νέος διαγωνισμός που θα διενεργηθεί από τη Ρυθμιστική Αρχή το φθινόπωρο, όπου μάλιστα ενδέχεται να αυξηθούν και τα δημοπρατούμενα MW αιολικών και φωτοβολταϊκών. Σε αυτόν αναμένεται να δώσουν το "παρών" και άλλοι ξένοι επενδυτές.

Οι ηχηρές και οι σιωπηρές αποχωρήσεις της κρίσης

Κατά τη διάρκεια της κρίσης στην ελληνική αγορά ΑΠΕ είχαμε μια σειρά από εξελίξεις, όπως το πάγωμα των επενδύσεων και των νέων έργων από τη Rokas, που ελέγχεται από την ισπανική Iberdrola. Έτσι, η εταιρεία που μέχρι πριν από λίγα χρόνια βρισκόταν στην κορυφή της αγοράς με το μεγαλύτερο χαρτοφυλάκιο έργων πλέον έχει υποχωρήσει στην τρίτη θέση. Η γαλλική EdF προχώρησε στην πώληση σημαντικού χαρτοφυλακίου έργων της σε τρίτους επενδυτές. Η ιταλική Enel ουσιαστικά είχε σταματήσει την ανάπτυξη νέων έργων πλην του μεγάλου πάρκου στην Εύβοια (Καφηρέας). Αλλά και στα φωτοβολταϊκά είχαμε σημαντικές αποχωρήσεις, όπως της γερμανικής SMA (πλέον λειτουργεί με υπεργολάβους), αλλά και των αμερικανικών εταιρειών Sunedison και AES Solar. Η βασικότερη αιτία για τις αποχωρήσεις ήταν το γεγονός ότι, λόγω ρίσκου χώρας, υπήρχε αδυναμία χρηματοδότησης νέων μεγάλων έργων από ξένες τράπεζες. Ταυτόχρονα, όμως, στη διάρκεια της κρίσης είχαν εκδηλωθεί σοβαρά προβλήματα στην αγορά των ανανεώσιμων, καθώς οι ανεξόφλητες οφειλές από λογαριασμούς πελατών ρεύματος σε συνδυασμό με τη μη αναπροσαρμογή του παλιού ειδικού τέλους ΑΠΕ (νυν ΕΤΜΕΑΡ) δημιούργησαν "τρύπα" στα έσοδα του λειτουργού της αγοράς, ΛΑΓΗΕ, και σημαντικό έλλειμμα στον ειδικό λογαριασμό ΑΠΕ, από όπου αποπληρώνονται οι παραγωγοί πράσινης ενέργειας.

Ποιοι επανέρχονται με νέα έργα

Η πιο ηχηρή "επιστροφή" αφορά τον πάλαι ποτέ ηγέτη της ελληνικής αγοράς, την ισπανική Rokas Iberdrola, η οποία, εκτός της Ισπανίας, διαθέτει επίσης παρουσία στην Ελλάδα και στο Ηνωμένο Βασίλειο. Η εταιρεία εξασφάλισε στον πρόσφατο διαγωνισμό όρους σύνδεσης για νέο αιολικό πάρκο 16 MW στο Πυργάρι, πάρκο που σηματοδοτεί και τυπικά την επανενεργοποίηση της Iberdrola με νέα projects στην αγορά. Σημειώνεται ότι η Rokas είχε υποβάλει τον περασμένο Απρίλιο αιτήσεις για νέες άδειες αιολικών έργων 117,6 MW.

Αλλά και η Siemens Gamesa στις αρχές του έτους υπέβαλε σημαντικό αριθμό αιτήσεων για 6 μεγάλα αιολικά πάρκα συνολικής ισχύος 191,94 MW. Επίσης η γαλλική EdF, η οποία στο παρελθόν είχε αποεπενδύσει πουλώντας χαρτοφυλάκιο έργων της, έχει επανακάμψει με νέες αιτήσεις και άδειες, διαθέτοντας πλέον στο ενεργητικό της projects αιολικών, φωτοβολταϊκών και υβριδικών άνω των 1.000 MW.

Στον τομέα των φωτοβολταϊκών, η γερμανική Juwi έκανε τον Ιούνιο δυναμική επανεμφάνιση, καταθέτοντας αιτήσεις για άδειες παραγωγής για 7 έργα συνολικής ισχύος 70 MW.

Οι Έλληνες παίκτες

Παρά τα προβλήματα και το χρηματοδοτικό μειονέκτημα που χτυπά κυρίως τους μικρότερους παίκτες της αγοράς, οι μεγάλοι ελληνικοί όμιλοι αναμένεται να διατηρήσουν την ηγετική τους θέση στην αγορά. Αδιαφιλονίκητος ηγέτης της αγοράς, με το μεγαλύτερο χαρτοφυλάκιο έργων, άνω του 1 GW, σε Ελλάδα και εξωτερικό, με μεγάλο χαρτοφυλάκιο ώριμων νέων έργων για συμμετοχή στους επόμενους διαγωνισμούς, είναι η ΤΕΡΝΑ Ενεργειακή. Η εταιρεία σχεδιάζει τα επόμενα βήματά της τόσο σε παραδοσιακές μορφές ΑΠΕ (αιολικά και φωτοβολταϊκά) όσο και σε νέες (υβριδικά).

Η Μυτιληναίος, μετά το φιλόδοξο πρόγραμμα ανάπτυξης νέων αιολικών, κυριάρχησε στον πρώτο διαγωνισμό στην κατηγορία των φωτοβολταϊκών με έργα άνω των 30 MW.

Η ΕΛΤΕΧ Άνεμος, με 243,2 MW έργων σε λειτουργία, εξασφάλισε στον πρόσφατο διαγωνισμό ένα νέο αιολικό έργο 26,8 MW, ενώ μετά την επικράτηση των αδελφών Καλλιτσάντση στη διοικητική μάχη για τον έλεγχο της Ελλάκτωρ, η θυγατρική των ΑΠΕ αναμένεται να διαδραματίσει κομβικό ρόλο για την ανάπτυξη του ομίλου.

Είσοδο στην αγορά των ΑΠΕ επιχειρεί και ο όμιλος των Ελληνικών Πετρελαίων, ο οποίος, σύμφωνα με πληροφορίες, βρίσκεται σε συζητήσεις για εξαγορές έτοιμων έργων και ώριμων αδειών με στόχο να αποκτήσει σοβαρή παρουσία στον χώρο.

Αλλά και η ΔΕΗ Ανανεώσιμες, που στον τελευταίο διαγωνισμό εξασφάλισε ένα αιολικό έργο 11,5 MW, έχει φιλόδοξα πλάνα ανάπτυξης για τον τομέα της πράσινης ενέργειας. Η θυγατρική της ΔΕΗ φιλοδοξεί στη διετία 2018-2019 να αναπτύξει μέσω των διαγωνισμών 700 MW νέας ισχύος.

Οι νέες αφίξεις

Εκτός, όμως, από τους ξένους επενδυτές που επαναδραστηριοποιούνται, υπάρχουν σημαντικές νέες αφίξεις που δημιουργούν προσδοκίες για σημαντική τόνωση της αγοράς. Ποιες είναι αυτές;

ABO Wind

Η γερμανική εταιρεία, που συγκαταλέγεται μεταξύ των πιο έμπειρων και εξειδικευμένων developers της ευρωπαϊκής αγοράς ΑΠΕ, πρόσφατα έγινε γνωστή από τη συμφωνία για την είσοδό της στο μετοχικό κεφάλαιο φωτοβολταϊκών έργων που ανήκουν στους αδελφούς Δομαζάκη, βασικών μετόχων της Creta Farms. Συγκεκριμένα, η γερμανική εταιρεία απέκτησε το 51% των εταιρειών Ενεργειακή Θεσσαλίας και Φάρμα Ενεργειακή, με τους μεγαλομετόχους της αλλαντοβιομηχανίας να διατηρούν το 49%. Η ABO Wind, που έχει αναπτύξει και κατασκευάζει αιολικά, φωτοβολταϊκά και μονάδες βιοαερίου άνω των 1.400 MW, έχει επίσης υποβάλει φέτος αιτήσεις για άδειες παραγωγής φωτοβολταϊκών πάρκων συνολικής ισχύος άνω των 200 MW.

China Energy

Στις αρχές Ιουλίου έπεσαν οι υπογραφές για τη μεγαλύτερη συμφωνία επένδυσης στην ελληνική αγορά ΑΠΕ των τελευταίων ετών, μεταξύ του κινεζικού κολοσσού China Energy Group και του ομίλου Κοπελούζου. Με τη συμφωνία, η κινεζική εταιρεία εισέρχεται στο σύνολο των αιολικών πάρκων σε λειτουργία και ανάπτυξη του ομίλου Κοπελούζου, ισχύος 1.500 MW. Ο κινεζικός κολοσσός που προέκυψε από τη συγχώνευση των εταιρειών China Guodian Corp. με τη Shenhua Group, με μετοχικό κεφάλαιο 17,028 δισ. ευρώ και πάγια αξίας 235,6 δισ. ευρώ, 66 θυγατρικές και 350.000 υπαλλήλους, σχεδιάζει την υλοποίηση επενδύσεων ύψους 3 δισ. στην ελληνική αγορά.

EDP Renovaveis

Στην ελληνική αγορά εισήλθε πρόσφατα και η θυγατρική της "πορτογαλικής ΔΕΗ" EDP, EDP Renovaveis, η οποία, μάλιστα, εξασφάλισε στον διαγωνισμό της ΡΑΕ όρους για ένα μεγάλο αιολικό έργο ισχύος 44,6 MW. Στον διαγωνισμό συμμετείχε, επίσης, ακόμα ένα μικρότερο έργο 15 MW, που όμως δεν προχώρησε, ενώ η εταιρεία εμφανίζεται ιδιαίτερα δραστήρια για την εξασφάλιση νέων αδειών και για εξαγορές έργων. Σημειώνεται ότι στη μητρική της EDP Renovaveis, EDP, συμμετέχει με ποσοστό 23% η κρατική κινεζική εταιρεία China Three Gorges (CTG).

Total

Ήδη από πέρυσι, έστω και με έμμεσο τρόπο, στην ελληνική αγορά ΑΠΕ εισήλθε ένας από τους μεγαλύτερους ενεργειακούς κολοσσούς στον κόσμο, η γαλλική πετρελαϊκή Total. Συγκεκριμένα, η πετρελαϊκή, που έχει θέσει ως στόχο να αποκτήσει παρουσία στην αγορά της ανανεώσιμης ενέργειας, απέκτησε το 22% της εταιρείας Eren του επιχειρηματία Πάρη Μουράτογλου. Η συγκεκριμένη εταιρεία έχει το μεγαλύτερο χαρτοφυλάκιο έργων της στην Ελλάδα, όπου διαθέτει αιολικά πάρκα ισχύος 189 MW.

capital.gr