Συνέντευξη του π. Προέδρου και Δντα συμβούλου της ΔΕΗ Εμ. Παναγιωτάκη στην ΕΦΣΥΝ «Προβληματικοί οι όροι της απολιγνιτοποίησης»

 

Από επιχειρηματική άποψη επενδύσεις σε λιγνιτική παραγωγή έχουν πάψει προ πολλού να συμφέρουν τη ΔΕΗ, με την έννοια ότι άλλες επενδύσεις είναι ασύγκριτα πιο προσοδοφόρες (ΑΠΕ, Δίκτυο Διανομής, ακόμη και Φυσικό Αέριο). Ωστόσο η λιγνιτική παραγωγή είναι αναγκαία για τη χώρα.

Χωρίς μελέτη και κυρίως χωρίς ανταλλάγματα προωθείται από την κυβέρνηση το πρόωρο κλείσιμο λιγνιτικών μονάδων της ΔΕΗ. Η επισήμανση έχει ιδιαίτερη βαρύτητα, καθώς γίνεται από τον

Μανώλη Παναγιωτάκη, τέως πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλο της Επιχείρησης, που διευκρινίζει ότι το φυσικό αέριο είναι ορυκτό και εισαγόμενο καύσιμο.

«Δεν είναι “αθώο” περιβαλλοντικά» (το φυσικό αέριο) τονίζει στη συνέντευξή του στην «Εφ.Συν.», τεκμηριώνει τις σοβαρές αντιρρήσεις του για την ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ και διατυπώνει ολοκληρωμένες προτάσεις για την «επόμενη μέρα» της ΔΕΗ, με αφετηρία την ξεκάθαρη τοποθέτησή του στη σημερινή εικόνα:

«Τα οικονομικά αποτελέσματα του πρώτου εξαμήνου του 2019 επιβεβαίωσαν τις εκτιμήσεις μας για την κατάσταση της ΔΕΗ, όπως τις αναλύσαμε διεξοδικά στην τακτική Γενική Συνέλευση της 27ης Ιουνίου και στην έκτακτη της 22ας Αυγούστου. Η Επιχείρηση έχει πρόβλημα ρευστότητας και μειωμένη λειτουργική κερδοφορία, συνέπεια της μεγάλης επιδείνωσης από το δεύτερο εξάμηνο του 2018 εξωγενών, μη ελεγχόμενων παραγόντων, τις επιπτώσεις των οποίων αποφύγαμε να μεταφέρουμε στην κατανάλωση. Αναφέρω ενδεικτικά τις τιμές των δικαιωμάτων διοξειδίου του άνθρακα, Φυσικού Αερίου (Φ.Α.) και πετρελαίου, τη μειωμένη υδροηλεκτρική παραγωγή και τα ΝΟΜΕ.

Τα θέματα αυτά είναι σοβαρά αλλά αντιμετωπίσιμα με κατάλληλα μέτρα και δράσεις, που είχαν σχεδιαστεί και δρομολογηθεί, τα οποία ελπίζω να συνεχιστούν και να εμπλουτιστούν. Στόχοι είναι η βελτίωση της εισπραξιμότητας, η τόνωση της ρευστότητας, η περαιτέρω μείωση του λειτουργικού κόστους, η βελτίωση της αποδοτικότητας της ΔΕΗ και -το σημαντικότερο- η ανάπτυξη. Απαιτούνται πολλή δουλειά και κινητοποίηση όλων, με πλήρη συνειδητοποίηση ότι πρώτον, η καταφυγή στις αυξήσεις των τιμολογίων δεν είναι εφικτό ούτε επιτρεπτό να επαναλαμβάνεται και δεύτερον, όποια πρόοδος και αν συντελεστεί στις εισπράξεις ή στη μείωση του λειτουργικού κόστους, χωρίς ανάπτυξη, το μέλλον της ΔΕΗ θα είναι αβέβαιο.

Η ΔΕΗ μπορεί να αναπτυχθεί στο εσωτερικό ανταγωνιστικό περιβάλλον με επίκεντρο τις ΑΠΕ, με αξιοποίηση όλων των πλεονεκτημάτων και των περιουσιακών της στοιχείων. Με παράλληλη διεθνοποίηση της δράσης της και αξιοποιώντας το ισχυρό brand name της, να καταστεί leader στη ΝΑ Ευρώπη».

● Πώς κρίνετε τις αλλαγές στα τιμολόγια;

Επιτρέψτε μου να μην εκφέρω δημόσια κρίση για τις αποφάσεις της νέας διοίκησης. Εχει τη δική της πολιτική, η οποία θα κριθεί στην πορεία. Ειδικότερα για τη νέα τιμολογιακή πολιτική, πιστεύω ότι θα έχει σταθμιστεί το αποτέλεσμα, τόσο σε ό,τι αφορά τις εισπράξεις όσο και στον ανταγωνισμό και στην απώλεια πελατών, και ιδίως ορισμένων κατηγοριών. Η δική μου άποψη είναι διατυπωμένη με σαφήνεια στις δύο Γενικές Συνελεύσεις.

● Πώς σχολιάζετε την εξαγγελία του πρωθυπουργού για τερματισμό της λιγνιτικής παραγωγής το 2028; Είναι εφικτό;

Δεν έχω υπόψη μου κάποια μελέτη η οποία να στηρίζει μια τόσο σοβαρή πολιτική απόφαση που ανατρέπει όλα τα δεδομένα. Παρατηρώ ότι ούτε προεκλογικά είχε αναφερθεί αυτός ο στόχος, ούτε στις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης. Τίθεται το ερώτημα πώς προέκυψε.

Θέλω να πιστεύω ότι πριν από αυτή την εξαγγελία, η οποία ξεπερνά πολύ τους ευρωπαϊκούς στόχους και θα έχει σοβαρές επιπτώσεις στην οικονομία μας, θα έχουν προηγηθεί συζητήσεις και διαπραγματεύσεις με την Ε.Ε. και θα έχουν διασφαλιστεί τα ανάλογα ανταλλάγματα. Παρόμοιες δεσμεύσεις δεν αναλαμβάνονται μονομερώς. Τόσο σημαντικές, στρατηγικής εμβέλειας αποφάσεις λαμβάνονται μετά από μελέτη, διάλογο και προγραμματισμό.

Προσωπικά, δεν θεωρώ ρεαλιστικό και συμφέροντα τον τερματισμό το 2028 της λειτουργίας μονάδων όπως η Πτολεμαΐδα V ή η Μελίτη, ακόμη και ο Αγιος Δημήτριος V. Πέραν της καταστροφής επενδεδυμένων κεφαλαίων και άλλων οικονομικών επιπτώσεων, συνεπάγεται την πλήρη υποκατάσταση του λιγνίτη από το φυσικό αέριο, επίσης ορυκτό καύσιμο, όχι «αθώο» περιβαλλοντικά και εισαγόμενο. Η ενεργειακή εξάρτηση της χώρας, ήδη πολύ μεγάλη, θα αυξηθεί υπέρμετρα, η δε αβεβαιότητα για τις τιμές του Φ.Α. στο μέλλον δεν μπορεί να παραβλέπεται.

● Ωστόσο η απολιγνιτοποίηση αποτελεί και κορυφαίο στόχο της Ε.Ε. στο πλαίσιο της Συμφωνίας του Παρισιού. Δεν συμφωνείτε;

Και βέβαια συμφωνώ. Ωστόσο απαιτούνται μελέτη, διάλογος, συνυπολογισμός όλων των παραμέτρων και προγραμματισμός. Υπενθυμίζω την πρόταση της ΔΕΗ από το 2018 για σύσταση Εθνικού Συμβουλίου Απολιγνιτοποίησης, που θα διαχειριστεί όλα τα θέματα και θα υποστηρίζει την κυβέρνηση στις συζητήσεις με την Ε.Ε.

Επιτρέψτε μου στο σημείο αυτό να υπενθυμίσω, για να εξαλειφθεί κάθε ίχνος παρεξήγησης, όπως έχω τονίσει επανειλημμένα, από επιχειρηματική άποψη, επενδύσεις σε λιγνιτική παραγωγή έχουν πάψει προ πολλού να συμφέρουν τη ΔΕΗ, με την έννοια ότι άλλες επενδύσεις είναι ασύγκριτα πιο προσοδοφόρες: ΑΠΕ, Δίκτυο Διανομής, ακόμα και Φ.Α.

Ωστόσο η λιγνιτική παραγωγή είναι αναγκαία για τη χώρα. Η ΔΕΗ λοιπόν, επενδύοντας στον λιγνίτη, με προοπτική να κάνει απόσβεση σε 25 και πλέον χρόνια, επιτελεί εθνική αποστολή για την οποία είναι δίκαιο να αποζημιωθεί.

Σε ό,τι αφορά την ουσία, όπως είχαμε ήδη σχεδιάσει, σε 1-2 χρόνια θα αποσυρθούν οι σταθμοί της Καρδιάς και του Αμυνταίου, ισχύος 1.900 MW. Μπορεί να εξεταστεί η πρόωρη, κατά 4-5 χρόνια, απόσυρση το 2020-2021 και της Μεγαλόπολης III, ισχύος 300 MW, καθώς και η δραστική μείωση της λειτουργίας των μονάδων 1 και 2 του Αγ. Δημητρίου. Για τις λοιπές παλαιές μονάδες, η λειτουργία και ο χρόνος απόσυρσης θα εξαρτηθούν από τις ενεργειακές ανάγκες της χώρας, σε συνδυασμό με τις εξελίξεις στις γειτονικές μας χώρες.

Με αυτό τον προγραμματισμό, η μείωση των εκπομπών ρύπων υπερκαλύπτει τις δεσμεύσεις της χώρας μας και θα μας φέρει στην πρώτη θέση μεταξύ όλων των χωρών της Ε.Ε. Θεωρώ ότι το Εθνικό Σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα, που κατατέθηκε πέρσι στην Ε.Ε. και έτυχε πολύ θετικής υποδοχής ως πλήρως συμβατό με τους ευρωπαϊκούς στόχους και τις πολιτικές, είναι ισορροπημένο σε ό,τι αφορά τη μείωση της λιγνιτικής παραγωγής, η συμμετοχή της οποίας στο ενεργειακό μείγμα το 2030 προβλέπεται σε 17%.

● Με την απολιγνιτοποίηση και τις εξαγγελίες από ιδιωτικές εταιρείες για κατασκευή νέων μονάδων Φ.Α., ποια θα είναι η θέση της ΔΕΗ στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας;

Κατ’ αρχάς να επαναλάβω τον σχεδιασμό μας για ραγδαία αύξηση της παραγωγής από ΑΠΕ: δεκαπενταπλασιασμός σε σχέση με σήμερα ώς το 2030. Θα υποδεχόμουν πολύ θετικά ακόμη μεγαλύτερη αύξηση. Ωστόσο αυτό δεν λύνει το πρόβλημα σε ό,τι αφορά την παραγωγή της ενέργειας βάσεως από θερμικές μονάδες. Αν δεν ενεργήσει άμεσα η ΔΕΗ, η συμμετοχή της θα περιοριστεί πολύ επικίνδυνα, κάτω και από 40%.

Θεωρώ ότι επιβάλλεται να εξεταστεί επειγόντως η κατασκευή νέας, υπερσύγχρονης μονάδας Φυσικού Αερίου, ενδεχομένως σε συνεργασία με εγχώριους οίκους για λόγους ευελιξίας και χρηματοδότησης. Καταλληλότερη θέση είναι ο χώρος του ΑΗΣ Λαυρίου.

Δεν πρέπει να αποκλειστεί, το αντίθετο μάλιστα, και ο χώρος του ΑΗΣ Αγίου Γεωργίου στο Κερατσίνι, υπό την προϋπόθεση ότι θα συνδυαστεί με τηλεθέρμανση των κατοίκων των γύρω συνοικιών. Μπορεί να καλυφθεί πληθυσμός άνω των 300.000 ανθρώπων. Είναι προφανείς οι εξαιρετικές οικονομικές, κοινωνικές και περιβαλλοντικές προεκτάσεις ενός τέτοιου έργου.

Εθνικό συμφέρον η διατήρηση του ελέγχου στον ΔΕΔΔΗΕ

● Η κυβέρνηση σχεδιάζει την ιδιωτικοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ για την άντληση κεφαλαίων που θα επιλύσουν το οικονομικό πρόβλημα της ΔΕΗ. Ποια είναι η γνώμη σας;

Πέρα από εθνική υποδομή, το Δίκτυο Διανομής είναι το πολυτιμότερο περιουσιακό στοιχείο της ΔΕΗ. Η σημασία του για το μέλλον της Επιχείρησης είναι καθοριστική. Σήμερα έχει αναπόσβεστη αξία 3,6 δισ. και συμβάλλει στα οικονομικά της αποτελέσματα με 350 εκατ. ετησίως.

Με τον αναγκαίο τεχνολογικό εκσυγχρονισμό, όπως ψηφιοποίηση, μετατροπή σε ευφυές δίκτυο με έξυπνους μετρητές, την αξιοποίησή του για μεταφορές δεδομένων με δίκτυα 5G, η αξία του και τα οφέλη για τη ΔΕΗ και τη χώρα θα πολλαπλασιαστούν.

Κατά συνέπεια μόνο προτάσεις, όποιες κι αν είναι αυτές, για τον τεχνολογικό εκσυγχρονισμό και αξιοποίηση του ΔΕΔΔΗΕ, ως ενιαίου Δικτύου Διανομής, μπορούν να συζητηθούν με όρους επιχειρηματικού και εθνικού συμφέροντος.

«Βρεθήκαμε σε τετελεσμένα για την Πτολεμαΐδα V»

● Από πολλές πλευρές αναφέρεται ότι ήταν εξ αρχής λάθος η απόφαση για την κατασκευή της μονάδας Πτολεμαΐδα V. Γιατί την ξεκινήσατε;

Η απόφαση για την Πτολεμαΐδα V λήφθηκε στα τέλη της προηγούμενης δεκαετίας με όχι αμιγώς επιχειρηματικά κριτήρια. Για μια ακόμη φορά η ΔΕΗ κλήθηκε να επενδύσει για την εξυπηρέτηση του γενικού συμφέροντος. Μάλιστα η τότε κυβέρνηση, αντί να στηρίξει αυτή την επένδυση, άφησε τη ΔΕΗ εντελώς ακάλυπτη καθώς το 2013-2014 δεν μερίμνησε να διασφαλιστεί η χορήγηση στη χώρα μας δωρεάν δικαιωμάτων διοξειδίου του άνθρακα.

Πρόκειται για πελώριο ιστορικό λάθος, με σοβαρές επιπτώσεις όχι μόνο για τη ΔΕΗ αλλά για την οικονομία, ιδιαίτερα τη βιομηχανία, και την κοινωνία. Και για να προλάβω πιθανή ένσταση σε ό,τι αφορά το περιβάλλον, η φτηνή λιγνιτική παραγωγή κάθε άλλο παρά αντιστρατεύεται την ανάπτυξη των ΑΠΕ. Αλλωστε η χώρα μας είναι πλέον σταθερά προσανατολισμένη στην πράσινη ενέργεια και την ενεργειακή αποδοτικότητα. Βεβαίως η φτηνή λιγνιτική παραγωγή είναι αντικίνητρο για την ανάπτυξη μονάδων φυσικού αερίου. Αλλά αυτό δεν είναι κακό.

Οταν αναλάβαμε το 2015, βρεθήκαμε μπροστά σε τετελεσμένα. Η σύμβαση κατασκευής είχε υπογραφεί από το 2014. Επιπλέον είχε συναφθεί δανειακή σύμβαση ύψους 730 εκατ. με τη γερμανική τράπεζα KFW με ασφάλιση στον κρατικό γερμανικό οίκο EYLER HERMES, στον οποίο ήδη είχαν καταβληθεί περίπου 100 εκατ.

Δεν πρέπει επίσης να παραβλέπεται η αβεβαιότητα που υπήρχε τότε για την επάρκεια του φυσικού αερίου και την έλλειψη εναλλακτικών πηγών τροφοδοσίας, καθώς από τον υπό κατασκευή ΤΑΡ δεν είχε προβλεφθεί απομάστευση και διάθεση στη χώρα μας μέρους του διερχόμενου αερίου, ενώ η αγορά LNG έγινε προσιτή πολύ πρόσφατα.

Η έναρξη λοιπόν κατασκευής της Πτολεμαΐδας V, για την οποία η Δυτική Μακεδονία είχε εναποθέσει πλείστες ελπίδες, ήταν μονόδρομος, όπως άλλωστε απαιτούσαν όλες οι πλευρές, πολιτικές, αυτοδιοικητικές... Παράλληλα αποδυθήκαμε σε μεγάλο αγώνα για χορήγηση δωρεάν δικαιωμάτων διοξειδίου του άνθρακα.

Δυστυχώς, ο στόχος δεν επετεύχθη παρά τα σημαντικά βήματα, με αποκορύφωμα τη λήψη θετικής για τις θέσεις μας απόφασης από το Ευρωκοινοβούλιο τον Φεβρουάριο του 2017, με ψήφους 374 έναντι 299. Σήμερα απομένει ο στόχος της χορήγησης ΑΔΙ, όπως νομοθετήθηκε τον παρελθόντα Ιούνιο και όπως έχει δεσμευτεί η Γενική Διεύθυνση Ενέργειας της Ε.Ε.

Σε κάθε περίπτωση η Πτολεμαΐδα V είναι πλέον αναγκαία για τη χώρα και, καθώς πρόκειται για μονάδα τής πλέον σύγχρονης τεχνολογίας, μπορεί με κατάλληλα διαρθρωτικά μέτρα να είναι ανταγωνιστική έναντι του φυσικού αερίου και να αποφέρει αξιόλογα οφέλη και κέρδη.

Χαρά Τζαναβάρα

www.efsyn.gr