Μηχανισμοί Επάρκειας Ισχύος Η εκτόπιση του άνθρακα απειλή για το κόστος της ενέργειας

Oι Μηχανισμοί Επάρκειας Ισχύος, ένας νέος ευρωπαϊκός θεσμός, ιδιαίτερα επίκαιρος στη χώρα μας τον τελευταίο καιρό, λόγω των λεγόμενων “ΑΔΙ του λιγνίτη” που ζητεί η ΔΕΗ και  αφορά στην αποζημίωση των μονάδων ηλεκτροπαραγωγής ανεξαρτήτως της τεχνολογίας που χρησιμοποιούν για να παραμένουν σε ετοιμότητα όταν η ζήτηση φθάνει σε επίπεδα αιχμής. Παράλληλα η Κομισιόν επιθυμεί τη θέσπιση μίας  περιβαλλοντικής ρήτρας που θα απαγορεύει τους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής, οι οποίοι  εκπέμπουν περισσότερα από 550 γραμμάρια CO2 ανά kWh., πράγμα που αν συμβεί θα “σκοτώσει” τις ανθρακικές μονάδες.  

Σε συνέντευξη που παραχώρησε στο Euractiv, o Fabien Roques, εκτελεστικός αντιπρόεδρος της Compass Lexecon Consulting, ειδικός σε θέματα ενέργειας και περιβάλλοντος και αναπληρωτής καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Dauphine του Παρισιού, προτείνει ο νέος μηχανισμός να προσαρμόζεται στις ανάγκες κάθε χώρας. Στο πλαίσιο αυτό τάσσεται υπέρ της εφαρμογής εθνικών μοντέλων για τους νέους Μηχανισμούς Επάρκειας  Ισχύος, ενώ κρούει το καμπανάκι του κινδύνου για το κόστος που συνεπάγεται για την ηλεκτροπαραγωγή η εκτόπιση του άνθρακα.

Αναλυτικότερα, τα κυριότερα σημεία της συνέντευξης :

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θέτει αυστηρές υποχρεώσεις  για τα κράτη μέλη  που θεσπίζουν τους λεγόμενους "μηχανισμούς επάρκειας ισχύος" για την ηλεκτρική ενέργεια. Γιατί είναι τόσο επιφυλακτική η Επιτροπή για αυτούς τους μηχανισμούς;

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρέπει να διασφαλίσει ότι οι νέοι μηχανισμοί δεν εμποδίζουν τον ανταγωνισμό στην ευρωπαϊκή αγορά ηλεκτρικής ενέργειας.

Ωστόσο, οι μηχανισμοί αυτοί έχουν σχεδιαστεί για να διασφαλίζουν την ασφάλεια του ενεργειακού εφοδιασμού σε κάθε χώρα: πρέπει να προσαρμόζονται στην κατάσταση σε κάθε μία από αυτές.

 Συνεπώς, πρέπει να υπάρχουν εθνικές λύσεις, ένα ενιαίο ευρωπαϊκό μοντέλο δεν θα μπορέσει λειτουργήσει αποτελεσματικά.

Υπάρχουν διαφορετικά μοντέλα στην Ευρώπη ...

Πράγματι, όλες οι ευρωπαϊκές χώρες δεν ακολουθούν το ίδιο μοντέλο. Η Γαλλία, η Ιταλία, η Πολωνία και το Ηνωμένο Βασίλειο επέλεξαν αγορές παραγωγικής ικανότητας.

Στη Γαλλία, για παράδειγμα, οι προμηθευτές ενέργειας πρέπει να διαθέτουν επαρκή πιστοποιητικά δυναμικότητας  για την κάλυψη της αυξημένης ζήτησης των πελατών τους, καθώς και ένα περιθώριο ασφαλείας, προκειμένου να δραστηριοποιούνται στην αγορά.

Τα πιστοποιητικά αυτά πωλούνται από φορείς παροχής ηλεκτρικής ενέργειας και διαχειριστές φορτίου, οι οποίοι πρέπει να έχουν λάβει τα πιστοποιητικά από τον γαλλικό διαχειριστή δικτύου RTE.

Στην Ελλάδα, την Ισπανία και την Πορτογαλία οι προμηθευτές ενέργειας λαμβάνουν επιχορηγήσεις δυναμικότητας (υπό την μορφή ΑΔΙ) ενώ η Γερμανία, κάποιες σκανδιναβικές χώρες και το Βέλγιο βασίζονται σε στρατηγικό δυναμικό εφεδρείας.

Ο  φορέας εκμετάλλευσης δικτύου υπογράφει συμφωνίες με μονάδες διαχείρισης φορτίου εκτός της αγοράς, για να βεβαιωθεί ότι είναι διαθέσιμες σε περίπτωση ενεργειακού ελλείμματος.

Δεδομένων της πολλών και διαφορετικών εθνικών συστημάτων, ποιά είναι η προοπτική ανάπτυξης ενός ενιαίου ευρωπαϊκού μηχανισμού;

Προς το παρόν, η ευρωπαϊκή διάσταση για τους μηχανισμούς χωρητικότητας περιορίζει την δυνατότητα διασυνοριακής συνεργασίας, έτσι ώστε οι σταθμοί ηλεκτροπαραγωγής ή / και οι εγκαταστάσεις διαχείρισης φορτίου να μπορούν να διαδραματίσουν άμεσα ή έμμεσα ρόλο αμφίδρομο στους μηχανισμούς χωρητικότητας των γειτονικών χωρών.

Η δημιουργία ενός πραγματικού ευρωπαϊκού μηχανισμού θα απαιτούσε αλληλεγγύη σε ευρωπαϊκό επίπεδο και θα χρειαζόταν πολιτική συμφωνία που θα επέτρεπε, στο χειρότερο σενάριο, τη δυνατότητα διακοπής ηλεκτροπραγωγής σε ένα κράτος προκειμένου να διασφαλιστεί ο εφοδιασμός σε άλλο.

Πέραν των κινδύνων για τον ανταγωνισμό που αναφέρατε νωρίτερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέφρασε την αμφιβολία ότι τέτοιοι μηχανισμοί είναι απαραίτητοι σε όλες τις περιπτώσεις για να εξασφαλιστεί η ασφάλεια του εφοδιασμού με ηλεκτρισμό. Έχει αποδειχθεί η αξία των εθνικών μηχανισμών;

Στην Ευρώπη έχουμε λίγα στοιχεία, δεδομένου ότι οι μηχανισμοί αυτοί τέθηκαν σε εφαρμογή μόλις πρόσφατα. Το μόνο συμπέρασμα που μπορούμε να καταλήξουμε προς το παρόν είναι ότι αυτοί οι μηχανισμοί εξακολουθούν να προσαρμόζονται και μπορούν να βελτιωθούν.

Στη Γαλλία, όπου ο μηχανισμός εισήχθη πριν από τρία χρόνια, επέτρεψε σε ορισμένες μονάδες να παραμείνουν σε λειτουργία. Αυτό βοήθησε να εξασφαλιστεί το σύστημα και να αντιμετωπιστούν η αιχμή στην κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας.

Ωστόσο, η αγορά  δεν έχει ακόμη δώσει θετικά μηνύματα, ιδίως όσον αφορά τις μακροπρόθεσμες επενδύσεις.

Επομένως, εξετάζονται μακροπρόθεσμες συμβάσεις που θα προσφέρουν μεγαλύτερη ορατότητα στους παραγωγούς ενέργειας και φορείς εκμετάλλευσης για να ενθαρρύνουν τις επενδύσεις σε νέα παραγωγική ικανότητα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιθυμεί μια περιβαλλοντική ρήτρα που θα απαγορεύει στους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής που εκπέμπουν περισσότερα από 550 γραμμάρια CO2 ανά kWh από τη συμμετοχή τους σε προγράμματα παραγωγικής ικανότητας. Τι γνώμη έχετε για αυτό;

Το κύριο πρόβλημα με αυτόν τον κανόνα είναι ότι η Επιτροπή προσπαθεί να σκοτώσει δύο πουλιά με μια πέτρα, δηλαδή να περιορίσει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα την αναγκαία παροχή ηλεκτρικού ρεύματος.

Από οικονομική άποψη, θα ήταν πιο αποτελεσματικό να χρησιμοποιηθούν δύο διαφορετικά εργαλεία, και ιδίως η ευρωπαϊκή αγορά άνθρακα.

Αυτός ο κανόνας θα μπορούσε να εμποδίσει ορισμένους σταθμούς ηλεκτροπαραγωγής από το να συμμετέχουν στους μηχανισμούς δυναμικότητας ισχύος (ΑΔΙ), καθιστώντας τους έτσι λιγότερο βιώσιμους και εξαναγκάζοντάς τους να τεθούν εκτός αγοράς. Αυτό μπορεί να συνεπάγεται την πραγματοποίηση νέων επενδύσεων που θα μπορούσαν να επιβαρύνουν το κόστος για τους καταναλωτές προκειμένου να εξασφαλίσουν την επάρκεια του συστήματος. Επίσης αφορά τις μονάδες αιχμής, οι οποίες παράγουν ηλεκτρική ενέργεια κατά τη διάρκεια αιχμής της κατανάλωσης. Αυτές παράγουν μεν υψηλότερες εκπομπές, αλλά για μικρότερο χρονικό διάστημα.

Τελικά, εάν οι μονάδες αυτές δεν είναι πλέον κερδοφόρες και κλείσουν, θα πρέπει να αντικατασταθούν από νέες, οι οποίες θα συνεπάγονται πρόσθετες επενδύσεις.